‘De pensioenberekening zal voor velen onder ons ontnuchterend zijn’

De regering-Michel heeft met Daniel Bacquelaine (MR) een minister die zich uitsluitend met de pensioenen dient bezig te houden. Toch dreigt de grote hervorming van die pensioenen, zoals het nu loopt, uit te draaien op een janboel.

Dat het er komt is niet verbazingwekkend, wel dat u er nog goed een jaar op moet wachten: vanaf eind 2016 zult u via de website mypension.be een raming kunnen maken van uw pensioenbedrag. En vanaf eind 2017 moet u kunnen zien wat de financiële consequenties voor uw pensioen zijn als u kiest voor een bepaalde loopbaan. Beide berekeningen zullen voor velen onder ons ontnuchterend zijn, want het wettelijk pensioen brengt doorgaans veel minder op dan gehoopt. Enkele jaren deeltijds werken, bijvoorbeeld, neemt al een grote hap uit het pensioenbedrag. Het is dan ook het best dat iedereen daarover zo concreet mogelijk wordt ingelicht. Dat we in deze digitale tijden nog steeds niet over die informatie kunnen beschikken, is schandalig.

Het wettelijk pensioen valt in ons land magertjes uit. Volgens Kim De Witte (PVDA), docent pensioenrecht aan de KU Leuven, ligt het zelfs tot 700 euro lager dan in onze buurlanden. Daarom sparen veel mensen nog op andere manieren voor hun oude dag, via het aanvullend bedrijfspensioen en het pensioensparen. Maar ook die opbrengsten vallen tegen, zeker nu de rente ingevolge de financiële crisis tegen de nul procent aan schuurt. Een eigen huis en de spaarcenten of beleggingen zijn voor veel gepensioneerden van cruciaal belang voor een mooie oude dag. Voor wie niets heeft naast het wettelijk pensioen, dreigt armoede. Het illustreert het failliet van het pensioenbeleid zoals dat de voorbije decennia werd gevoerd: de vergrijzingskosten zijn al sinds de jaren zeventig berekend, maar we zijn er nog steeds niet op voorzien.

De regering-Michel kondigde bij haar start een pensioenhervorming aan. De wettelijke pensioenleeftijd, vandaag 65 jaar, wordt verhoogd tot 66 jaar in 2025 en 67 jaar in 2030. Vervroegd met pensioen gaan zou worden bemoeilijkt om het verschil tussen de wettelijke en de effectieve pensioenleeftijd te verkleinen: de vrouwen stoppen in ons land nu gemiddeld op 58,7 jaar en genieten dan nog 26,6 jaar van hun pensioen, de mannen kappen ermee op 59,6 jaar en leven dan nog 21,8 jaar. Omdat de Belgen zo vroeg met pensioen gaan, profiteren ze veel langer van hun pensioen dan de overgrote meerderheid van de gepensioneerden in andere industrielanden. Hoe aanlokkelijk dat ook oogt, het is financieel niet houdbaar.

Terwijl er naar het schijnt volop gewerkt wordt aan die pensioenhervorming, heeft minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) ’tijdelijke’ gunstmaatregelen voor de politiemannen voorgesteld. De meeste agenten konden tot voor kort op hun 58^e met pensioen. Het zag ernaar uit dat die leeftijd opgetrokken zou worden tot 62 jaar, maar na protest werkte Jambon een typisch Belgische regeling uit: de agenten kunnen op 58 jaar stoppen met werken maar ontvangen dan nog wel een loon. Op 63 jaar kunnen ze dan met vervroegd pensioen. Jambon vindt dat verdedigbaar omdat de job van politieman een zwaar beroep is. Of dat inderdaad zo is, kan worden bediscussieerd. In elk geval zet het de deur open voor meer uitzonderingen en is het niet het juiste signaal naar de rest van de bevolking.

Ondertussen heeft ruitenwisserfabrikant Bosch aangekondigd dat er in Tienen 312 van de 1107 werknemers tegen 2020 moeten vertrekken. Daarbij wil het bedrijf de werknemers vanaf 53 jaar met brugpensioen sturen. Dat brugpensioen mag nu officieel ‘werkloosheid met bedrijfstoeslag’ heten, het komt er nog steeds op neer dat gezonde vijftijgers op kosten van de gemeenschap thuis blijven. De regering zou aan geloofwaardigheid winnen als ze níét zou ingaan op de vraag tot brugpensioen. En Bosch moet zijn verantwoordelijkheid nemen en de getroffen werknemers mee aan een nieuwe baan helpen.

De regering-Michel kan voor de pensioenhervorming terugvallen op het rapport dat de pensioencommissie onder voorzitterschap van Frank Vandenbroucke net na de verkiezingen heeft afgeleverd. In een recent interview met het Leuvense studentenblad Veto wijst Vandenbroucke erop dat het kostenplaatje van de pensioenen natuurlijk belangrijk is, maar dat er nauwelijks gepraat wordt over de doelstelling en de onderliggende ethische keuzes: ‘Hoe hoog moet een gemiddeld pensioen zijn? Wat biedt een minimumpensioen en wie heeft er recht op?’, aldus Vandenbroucke. ‘Met een blanco blad beginnen en keuzes maken. Zo voer je een echt debat en creëer je een brede consensus. Dat is de verantwoordelijkheid van deze regering. Het echte pensioendebat moet nog beginnen’.

De regering-Michel heeft met Daniel Bacquelaine (MR) een minister die zich uitsluitend met de pensioenen dient bezig te houden. Toch dreigt de grote hervorming van die pensioenen, zoals het nu loopt, uit te draaien op een janboel.