Herfederaliseren? ‘Een debat over efficiëntie is geen overbodige luxe’

De nationale en plaatselijke voorzitters van de liberale studentenvereniging LVSV reageren op de pleidooien uit Franstalige hoek om een aantal regionale bevoegdheden te herfederaliseren: ‘Het debat over hoe een land wordt bestuurd moet in elke democratie gevoerd kunnen worden. Zeker in één die haar gebreken kent.’

Enkele dagen geleden besloot de Franstalige politieke jongerenorganisatie Jeunes MR een taboe te doorbreken. In een open brief deden ze het opmerkelijke voorstel verschillende bevoegdheidsdomeinen te herfederaliseren.

Herfederaliseren? ‘Een debat over efficiëntie is geen overbodige luxe’

De brief was met het nakend parlementair reces naar alle waarschijnlijkheid een stille dood gestorven, ware het niet dat verscheidene MR-kopstukken besloten om publiekelijk het initiatief te ondersteunen. Het ter vergetelheid veroordeelde idee kreeg zo toch aardig wat wind in de zeilen. Al werd het juichen snel onderdrukt. Aan Vlaamse zijde botste het voorstel op een njet van CD&V en N-VA. Een tweederdemeerderheid die noodzakelijk is voor institutionele hervormingen lijkt voorlopig dus niet binnen handbereik.

De tegenwind kwam echter ook uit onverwachte hoek. MR-Partijvoorzitter Olivier Chastel ging niet mee in het jeugdig enthousiasme van zijn jongerenafdeling. ‘Nu is niet het moment om institutionele discussies te voeren’, luidde zijn discours. Een institutioneel debat is een luxe die we ons in de gegeven omstandigheden niet kunnen veroorloven.

Datzelfde liedje horen we ondertussen al enkele jaren, onder de gemeenzame naam ‘communautaire koelkast’. Bij het aantreden van de regering-Michel werd beslist de institutionele hervormingen op de lange baan te schuiven. De focus werd gelegd op een andere uitdaging: ons land uit de economische impasse halen. Deze argumentatie heeft veel weg van een vals dilemma, een drogreden waarbij men pretendeert dat er maar twee mogelijke opties zijn terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is. Ofwel eindeloos gekibbel in Hertoginnedal, ofwel de heropbouw van onze economie. Waar zou u voor kiezen?

Hoewel ze het belang van een gunstig economisch klimaat niet onderschatten, gaan de jonge Franstalige liberalen niet geheel mee in deze redenering. Veeleer dan de communautaire vrede -of is het koude oorlog?- in ons land te bewaren, willen zij het Belgisch federalisme gaan heruitvinden rond een eenvoudig basisprincipe: efficiëntie. De roep om een meer efficiënte overheid weerklinkt nochtans niet zo luid onder de bevolking, en al zeker niet onder politici. Het getuigt dan ook van veel moed dat de liberale jongeren de communautaire standstill in vraag durven stellen.

Want laat ons eerlijk zijn: de institutionele toestand van ons land houdt de doorsnee Belg nauwelijks wakker. We ervaren amper nog een gevoel van nationale schaamte wanneer de politiek valt over de bouw van een stadion en we vinden het logisch dat geluidsnormen rond een luchthaven een communautaire kwestie zijn. Kortom, we zijn het Belgisch surrealisme als een realiteit gaan aanvaarden.

De jonge liberalen hebben nochtans goede redenen om geen vrede te nemen met de huidige communautaire stilte. In de eerste plaats zou een herfederalisering ons zwaarlijvig overheidsapparaat flink doen slinken. Met 6 regeringen, 46 ministers en 7 staatssecretarissen is er op z’n zachtst gezegd ruimte voor verbetering. Besparen in de publieke sector is met de huidige overheidsschuld geen overbodige luxe. Daarnaast zou een herfederalisering het beleid ook meer daadkracht kunnen geven. Eén bevoegde persoon, één visie, één aanpak.

Mogelijks meer efficiëntie voor minder geld dus, maar daarmee komen we nog niet aan de kern van waarom het debat over onze staatsstructuur zo prangend is.

Een liberale partijvoorzitter die openlijk verklaart dat het nu even niet het moment is om onze overheid efficiënter te laten werken, wat is het volgende?

Ieder jaar stelt de onderzoeksafdeling van het invloedrijke magazine The Economist de Democracy Index op, een rangschikking van landen volgens hun democratisch gehalte. We belandden dit jaar op een povere 32ste plaats en doen het daarmee slechter dan Botswana en zowat de hele Europese Unie. Ons land wordt omschreven als een ‘flawed democracy‘ oftewel een gebrekkige democratie.

En of onze democratie haar gebreken kent. Regeringen ruziën openlijk over wie al dan niet bevoegd is inzake een bepaalde materie. De beste juristen van het land raken het niet eens over de verschillende bevoegdheidsverdelingen, en er gaat geen week voorbij of verschillende bevoegdheidsniveaus vliegen elkaar de haren in. Ons overheidsapparaat is verworden tot een onontwarbaar kluwen met als gevolg dat we tot de minst democratische landen van Europa behoren. Toch zou er nu volgens Olivier Chastel (MR) niet gediscussieerd mogen worden over de surrealistische politieke context waarin ons land zich bevindt. Ceci n’est pas le moment…

Als Liberaal Vlaams Studentenverbond verslikten we ons collectief in onze spreekwoordelijke koffie. Een liberale partijvoorzitter die openlijk verklaart dat het nu even niet het moment is om onze overheid efficiënter te laten werken, wat is het volgende? Een gezamenlijke verklaring waarin Groen en Ecolo voorstellen om de doelstellingen van het klimaatakkoord wat uit te stellen?

Laten we van de ‘nu even niet’-argumentatie afstappen en stoppen institutionele discussies voor te stellen als aartsvijanden van de heropbouw van ons land. Een efficiëntere werking van ons overheidsapparaat en onze economische groei zijn geen twee alternatieven die elkaar uitsluiten. Integendeel, zij zijn complementair. Het debat over hoe een land wordt bestuurd moet in elke democratie gevoerd kunnen worden. Zeker in één die haar gebreken kent.

Christophe Janssens (Voorzitter LVSV Brussel), Joeri Vandendriessche (Voorzitter LVSV Nationaal), Edo Schoone (Voorzitter LVSV Antwerpen), Bas De Haes (Voorzitter LVSV Gent), Sus Dierckx (Voorzitter LVSV Hasselt), Arno Neukermans Bataillie (Voorzitter LVSV Leuven).