Is de lokale radio met uitsterven bedreigd?

© iStock

Veel lokale radio’s dreigen geen plaats te vinden in het nieuwe decreet van minister Gatz, omdat ze te klein of te groot zijn. Ook de overstap naar het digitale DAB+ baart de zenders van onder de kerktoren zorgen: ‘Het is weer een manier om de kleintjes klein te houden.’

Er broeit wat bij de lokale radio’s. De afgelopen maanden meldden verschillende zenders via regionale media dat ze vrezen er de stekker te moeten uittrekken, omdat er voor hen in het nieuwe plan geen frequentie meer is in het nieuwe decreet van minister van Media Sven Gatz (Open VLD).

Concreet zijn er vandaag 294 lokale radio-omroeporganisaties, maar dat betekent niet dat er zoveel aparte zenders zijn. ‘Tien frequenties zijn niet meer in dienst’, weet het kabinet van minister Gatz. ’81 werken er onafhankelijk. Negen zenders werken met twee frequenties. Daarnaast zijn er 141 frequenties gegroepeerd in zes grotere ketens, waarvan TOPradio en Radio Maria de bekendste zijn. De overige 44 zijn gegroepeerd in negen kleinere ketens. Dat maakt in totaal 105 verschillende lokale radiostations.’ Daarnaast zijn er nog de vijf VRT-zenders (Radio 2, Radio 1, MNM, Studio Brussel en Klara) en de drie grote privézenders (Joe, Qmusic en Nostalgie).’

De lokale radio’s hebben een eigen categorie gecreëerd om mee te spelen met de groten.

Sven Gatz, minister van Media (Open VLD)

Die ketens zijn onder andere door overnames ontstaan. ‘De vorige ministers van Media hebben daar nooit een probleem van gemaakt’, zegt Marc Windmolders van Trendy FM. Hij is de woordvoerder van een groep lokale radio’s die naar het Grondwettelijk Hof stapt om het decreet aan te vechten. ‘Mochten die ketens er niet zijn, zouden er vandaag honderden frequenties ongebruikt zijn, wat ook geleid zou hebben tot een verschraling van het radiolandschap.’

Minister Gatz: ‘In het vorige decreet mochten radio’s maximum per zestig samenwerken. Maar die clustering in ketenradio’s is nooit de bedoeling geweest van de decreetgever. Een versterking van de lokale radio en haar verscheidenheid is dat niet geweest. Ze hebben een eigen categorie gecreëerd om mee te spelen met de groten. Ik begrijp dat, dat is ook ondernemerschap van de radio’s, maar het is niet waar lokale radio voor bedoeld is.’

Weg met de ketens

Voor die grijze zone is er geen plaats meer in het radiodecreet. In het nieuwe landschap dat Gatz voor ogen heeft komen er 120 tot 130 nieuwe frequentiepakketten voor lokale radio’s – ‘dat zijn meer radio’s dan nu’, benadrukt de minister- met één tot drie frequenties. ‘De radio’s die frequenties van collega’s overnamen, wisten dat dat een berekend risico was en dat er aan die gok misschien ooit een einde zou komen.’

Daarnaast komen er vier netwerkradio’s, die via de FM-band ’50 tot 68 procent’ van de inwoners in Vlaanderen en Brussel en later, via het nog uit te rollen DAB+, kunnen doorgroeien naar landelijke radio’s. Een ervan zal alvast gereserveerd zijn voor Nederlandstalige en Vlaamse muziek, een ervan zal generalistisch zijn én moet een eigen nieuwsdienst hebben. ‘Op die manier kan elke luisteraar in de toekomst kiezen tussen de acht nationale zenders die er al zijn, de vier netwerkradio’s en één of twee lokale radio’s.’ Maar Windmolders pareert: ‘Die netwerkradio’s, daar zat niemand van ons op te wachten.’

Het decreet is vooral slecht nieuws voor de ketens. Zij moeten immers kiezen wat ze willen worden: een netwerkradio, dus groter dan ze vandaag zijn, of een meer lokale radio, met maar enkele frequenties. Maar ook de lokale radio’s die vandaag maar één frequentie hebben, krijgen het lastig, zegt Windmolders, om een pakket van twee of drie frequenties af te dekken.

Gatz benadrukt dat samenwerken nog steeds kan. ‘Radio’s kunnen nog altijd onbeperkt samenwerken wat betreft reclameregie. Verder kunnen twee radio’s beperkt dingen samen doen.’

Niemand zat op die netwerkradio’s te wachten.

Marc Windmolders (Trendy FM)

Vier jaar of één dag?

DAB+, de opvolger van het digitale uitzendsysteem DAB, is een andere doorn in het oog van de procedeerders. Zo vinden ze het niet kunnen dat de erkenning van Joe en Qmusic automatisch wordt verlengd tot 2022 om de overschakeling naar DAB+ mogelijk te maken, terwijl de lokale radio’s opnieuw moeten strijden voor een frequentiepakketje of een netwerkradio. Mocht het plan mislukken, blijven de landelijke zenders op de FM-band.

Uit een rondvraag van VRT Nieuws bleek al dat de landelijke radiozenders gewonnen zijn voor het plan. Bij de lokale stations is er minder blijdschap. ‘Voor die omschakeling is geen vier jaar nodig, één dag volstaat’, maakt Windmolders zich sterk. ‘Je moet enkel de content aanleveren aan Norkring, de firma die daarvoor bevoegd is, en zij doen de rest.’ ‘Klopt niet’, zegt het kabinet-Gatz. Ten laatste op 1 september 2018 zitten de landelijke radio’s op DAB+. Daarnaast moet er ook voldoende digitaal luisterbereik zijn. Pas wanneer dat bereik 50 procent is, zal de Vlaamse regering beslissen wanneer de landelijke radio’s worden afgeschakeld van FM.’

‘Wij hebben ook onze twijfels of DAB+ wel ingeburgerd gaat geraken’, zegt Windmolders. Hij vindt het jammer dat de lokale radio’s geen ruimte krijgen om zich voor te bereiden op DAB+. ‘In onder andere Nederland en het Verenigd Koninkrijk is DAB+ voor lokale radio’s wel mogelijk.’

Mocht ik hebben gezegd dat alle lokale radio’s de stap naar DAB+ dit jaar moesten zetten, was het kot te klein geweest.

Sven Gatz, minister van Media (Open VLD)

‘Ik zal de lokale radio’s niet tegenhouden om mee te stappen in DAB+, ik moedig ze zelfs aan en ik vind het goed dat ze toekomstgericht zijn’, zegt Gatz. ‘Maar het blijft wel een investering die ik in deze ronde echt niet kan opleggen aan alle radio’s. Mocht ik hebben gezegd dat alle lokale radio’s de stap naar DAB+ dit jaar moesten zetten, was het kot te klein geweest. Op termijn willen we wel kijken hoe we DAB+ gemakkelijker toegankelijk maken voor lokale radio’s, zodat er toch op technisch vlak een level playing field wordt gecreëerd. Ik heb al met enkele experts in de materie gepraat en zij zijn allemaal formeel: als DAB+ niet eerst volledig landelijk wordt uitgerold, valt het in hetzelfde gat als zijn voorloper DAB. ‘De beslissing over het afschakelen van landelijke radio’s op FM valt ten vroegste in de tweede helft van de volgende legislatuur.’

En wat als de lokale radio’s op de FM-band blijven en de landelijke op DAB+? ‘Dan zullen we de luisteraar die naar beiden wil luisteren moeten vragen om voor een dubbele luistermogelijkheid te zorgen’, beseft Gatz. ‘Maar hoe meer je luisteraars toe leidt naar DAB+, hoe gemakkelijker de omschakeling zal zijn. Sowieso willen we de lokale radio’s niet in een hoek drummen en rekening houden met hun situatie. De beslissing over het afschakelen van landelijke radio’s op FM valt ten vroegste in de tweede helft van de volgende legislatuur.’

‘Het is weer een manier om de kleintjes klein te houden en de grote groot’, denkt Windmolders er het zijne van. Volgens de minister krijgen de lokale radio’s net meer armslag. ‘Door de lokale radio’s die boven hun gewichtsklasse willen spelen die mogelijkheid te ontnemen, krijgen de ‘echte’ lokale zenders een ander perspectief.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content