‘Ook ouderen moeten een onvoorwaardelijk beroep kunnen doen op onze gezondheidszorgen’

‘Investeren in de psychische gezondheid van ouderen voorkomt heel veel ellende, die de overheid nog veel meer geld kost’, schrijft professor Christel Geerts (VUB). Ze is niet te spreken dat de geplande terugbetaling voor psychologische hulp niet geldt voor 65-plussers.

De uitsluiting van ouderen van een vergoeding voor therapiesessies bij een psycholoog moet getoetst worden aan de wet. De maatregel van minister van Volksgezondheid Maggie De Block lijkt namelijk wel heel sterk op leeftijdsdiscriminatie. De levenskwaliteit van ouderen is net zo belangrijk als die van jongeren. Bovendien sluit de minister daarmee een hele grote groep mensen uit die psychologische steun juist hard nodig hebben. Keukenfabrikant Dovy mocht van de rechter niet iemand weigeren op basis van leeftijd, Maggie De Block mag dat net zo min.

Het rapport On ageing and health van de Wereldgezondheidsorganisatie is daarover duidelijk. “Inderdaad, onder het recht op gezondheid, zijn staten verplicht, zonder discriminatie, gezondheidszorg te leveren die beschikbaar, toegankelijk, acceptabel en van goede kwaliteit is.” Ook ouderen moeten een onvoorwaardelijk beroep kunnen doen op onze gezondheidszorgen.

In de basis is het gek genoeg een goed voorstel van De Block. ‘Dankzij minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) krijgt iedereen vanaf eind dit jaar enkele sessies bij een psycholoog terugbetaald’, kopte de Standaard. Inderdaad, hoera, een hele goede maatregel, want de geestelijke gezondheidszorg is al langer de achillespees van onze gezondheidszorg.

Maar discriminatie is niet het enige wat de minister te verwijten valt. Veel ouderen zouden baat hebben bij psychologische hulp die ze nu niet terugbetaald krijgen. Bijna een kwart van de ouderen heeft een psychische stoornis, met als meest voorkomende: angststoornissen, dementie en depressie. Dat blijkt uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Alcoholmisbruik – in ons land sowieso al geen klein probleem – komt ook veel voor bij ouderen. Net zoals suïcide. De hoogste zelfmoordcijfers, 21,9 per 100.000 inwoners, worden gerapporteerd bij mensen ouder dan 65 jaar, zo blijkt uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie uit 2011.

En het aantal ouderen dat mentale problemen heeft, zal alleen maar toenemen. want de vergrijzing nog in volle gang is. 65 jaar en ouder maken nu al bijna twintig procent van de bevolking uit. En die groei gaat nog decennia door tot dertig procent in 2050.

Mensen van die leeftijd hebben gemiddeld nog minstens twintig levensjaren voor zich. Dus humaan gezien is het belangrijk genoeg om daar in te investeren. Senioren vinden ook nog eens heel moeilijk de weg naar de geestelijke hulpverlening, vanwege schaamte, onwetendheid en andere oorzaken, zoals financiële overwegingen. Uit onderzoek van de K.U. Leuven uit 2011 rond suïcide in Vlaanderen en Nederland blijkt dat de schaamte om professionele hulp te zoeken een belangrijke drempel is om daadwerkelijk hulp te zoeken.

Misschien is het voor de minister zelf een geldkwestie geweest om zo’n grote groep uit te sluiten. Maar ook economisch getuigt het plan niet van gezond verstand. De onderzoeken van de Studiecommissie voor de Vergrijzing tonen aan dat we behoorlijke inspanningen zullen moeten leveren om ouderen goede zorg te blijven bieden. Ze geven vooral aan dat het sleutelwoord preventie is.

Dan kunnen we weer de Wereldgezondheidsorganisatie aanhalen: “De meeste gezondheidsproblemen van ouderen zijn het resultaat van chronische ziekten. Veel van deze kunnen voorkomen of uitgesteld worden gezond gedrag aan te leren.”

Investeren in de psychische gezondheid van ouderen voorkomt heel veel ellende, die de overheid nog veel meer geld kost. Dat is een heel ander financieel perspectief dan je in eerste instantie zou denken.

Professor Christel Geerts van het departement gerontologie van de Vrije Universiteit Brussel.