Vrije Tribune

‘De schizofrenie van Open VLD op het communautaire vlak is ongezien’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Op acht jaar een bocht van 180 graden maken, is toch een straf stukje jassengedraai’, zegt Simon Cox, woordvoerder van de Vlaamse Volksbeweging, over het voorstel van Alexander De Croo (Open VLD) over de federale kieskring. ‘Communautaire spanningen worden terug naar het oppervlak gedwongen.’

De federale regering kondigde bij het begin van de legislatuur communautaire stilte aan. Tot nu toe werd hier braaf gehoor aan gegeven door alle regeringspartners. Maar de Vlaams-nationale vrees dat de communautaire stilstand op eenrichtingsverkeer zou neerkomen, is gegrond gebleken. Een Belgische roep naar een federale kieskring en Franstalige agressie in de faciliteitengemeenten dwingen de communautaire spanningen terug naar het oppervlak.

De schizofrenie van Open VLD op het communautaire vlak is ongezien.

Er komen barsten in het pantser dat de communautaire stilte moet bestendigen, spijtig genoeg echter niet aan de verwachte Vlaams nationalistische zijde. De N-VA houdt zich braaf aan de vooropgestelde regels, dit in tegenstelling tot enkele coalitiepartners. Alexander De Croo (Open VLD) zit duidelijk niet verlegen om een communautair beladen uitspraak.

Een liberale spagaat

Na het zomerakkoord, dus in volle komkommertijd, liet De Croo het ballonnetje van de federale kieskring terug op. De groenen, licht- en donkerrood, sprongen overal te lande prompt mee in een polonaise en steunden het voorstel. Ook bij de Franstalige liberalen van de MR vond hij hier en daar steun. Die steun werd gelukkig snel gepareerd door de MR-voorzitter Olivier Chastel.

In 2010 nog moest en zou BHV splitsen, zelfs als dit een val van de regering betekende: hetgeen op initiatief van De Croo ook gebeurde. Het kan verkeren zei Bredero al, maar op acht jaar een bocht van 180 graden maken, is toch een straf stukje jassengedraai. Het is dan ook zoeken naar een zinvolle reden voor deze sprongen: de schizofrenie van Open VLD in deze is ongezien. Misschien kan De Croo naar aanleiding van de dalende populariteit van zijn partij beter zichzelf in vraag stellen in plaats van het hele kiessysteem dat het resultaat is van 150 jaar onderhandelen en bijstellen.

De natuurlijke groeirichting van de politieke bevoegdheden is die richting gewesten, helemaal niet richting een federale staat. Alle staatshervormingen legden meer en meer macht bij Vlaanderen en Wallonië zodat er een bestuur op maat kan gerealiseerd worden dat rekening houdt met de wezenlijke verschillen tussen de twee naties in het land. De federale belemmeringen die er nog zijn en die een beter regionaal bestuur in de weg staan, moeten verdwijnen, niet de katalysator zijn om de realisaties, tot nu toe in positieve zin, plots ongedaan te maken.

Faciliteiten

Er is nog een ander beladen probleem dat de deur van de communautaire diepvries kon openen. In Ronse, een Vlaamse faciliteitengemeente die vlak aan de taalgrens ligt, keurde de gemeenteraad bijna unaniem (Groen, CD&V, Open Vld, N-VA en Vlaams Belang) een motie goed waarin de afschaffing van de faciliteiten werd gevraagd.

Toen België in 1830 werd gecreëerd was het nooit de bedoeling dat een andere taal dan het Frans officieel erkend werd. Door een Nederlandstalige emancipatiebeweging werd in 1898 het Nederlands op gelijke hoogte gesteld aan het Frans. Het duurde daarnaast tot 1933 vooraleer de streektaal ook de onderwijstaal werd, dus tot in Vlaanderen in het Nederlands onderwezen mocht worden. Dit om aan te tonen dat de emancipatie van het Nederlands een moeizame beweging was die geduld vergde om de Franstalige agressiviteit in te perken.

Bij het vastleggen van de taalgrens in 1962 stootten de toenmalige beleidsmakers op enkele problemen. Franstaligen die in Nederlandstalige gebieden woonden was daar een van. Een typisch Belgische compromis werd bereikt en de faciliteiten waren geboren. Goedbedoeld, het zou de Franstaligen toelaten om tijdelijk in het Frans geholpen te worden in de betrokken gemeentes, en hun toelaten om ondertussen Nederlands te leren.

De perceptie ging leven in Ronse dat het een tweetalige gemeente is.

Dit was echter buiten het Franstalige taal-superioriteitsgevoel gerekend. Faciliteiten betekenen, zo leerden ons de voorbije 55 jaar, een opstap naar verfransing van Vlaams grondgebied. En allerminst een tijdelijke gunstmaatregel met uitdovend karakter. Zo ook in Ronse, waar de perceptie ging leven dat Ronse een tweetalige gemeente is.

Een tijdelijke maatregel van een halve eeuw

Als we dus 55 jaar na datum een evaluatie maken van een tijdelijke maatregel, kunnen we die als gefaald beschouwen. Door de taalfaciliteiten zijn Franstaligen minder geneigd om zich de Nederlandse taal machtig te maken. Deze waan van tweetaligheid lokt veel anderstaligen. Nederlandsonkunde is een handicap in het onderwijs en op de arbeidsmarkt , die dan weer tot sociale problemen leidt. Uiteindelijk heeft deze onkunde ervoor gezorgd dat het aandeel in de gemeentelijke schuld per Ronsenaar 500 euro bedraagt, of een totaal van 13.1250.000 euro.

Een mogelijkheid om van deze schuld af te geraken is een fusie. Als Ronse zou fuseren met omliggende gemeenten betekent dit een kwijtschelding van de schulden. Naast deze kwijtschelding kan Ronse dan ook genieten van schaalvoordelen die een grotere stad met zich meebrengt. Door de taalfaciliteiten echter, kan en mag Ronse niet fuseren. Een zoveelste nadeel als gevolg van de faciliteiten. Of hoe faciliteiten stommiteiten zijn.

Door de taalfaciliteiten kan en mag Ronse niet fuseren. Of hoe faciliteiten stommiteiten zijn.

Daarnaast betekent een gebrekkige kennis van het Nederlands een drempel wanneer het gaat over burgerparticipatie. Dat is een mening die ook de Groep van onafhankelijke Experts (GES) voor het Europees Handvest inzake lokale autonomie deelt. In 2008 stelde het Congres al dat “The Belgian language laws (…) make it difficult for Frenchspeaking Belgian citizens to take part in local affairs. (…) citizen participation is a fundamental principle of local democracy.”

Politieke oplossingen

Er zijn zeker mogelijkheden om de faciliteiten af te schaffen. Zo wees professor Vuye (Vuye & Wouters) op de mogelijkheid om Ronse uit het lijstje met faciliteitengemeenten te halen. Dit werd eerst door Peter De Roover (N-VA) als onrealistisch bestempeld. Maar niet veel later diende diezelfde De Roover samen met partijgenote Van Vaerenbergh een vergelijkbaar wetsvoorstel in.

Alleen werd het wetsvoorstel daartoe van de eersten, Hendrik Vuye en Veerle Wouters, niet hoogdringend bevonden. Het tweede van Peter De Roover en Kristien Van Vaerenbergh, werd echter naar de Griekse kalenden verzonden. Benieuwd wat de kiezer er van vindt, maar de VVB vindt dit alvast onaanvaardbaar.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content