De zit-epidemie: meer bewegen op de werkvloer is nog steeds taboe

De gemiddelde Vlaming zit meer dan 8 uur per dag en onderbreekt dat zitten veel te weinig. Bij de Vlamingen met een zittend beroep (60% van de actieve populatie) loopt dat zelfs op tot meer dan 9 uur. Dat blijkt uit een studie van Partena Ziekenfonds in samenwerking met Profacts.

Volgens het Vlaamse Instituut voor Gezondheidspromotie is te veel zitten slecht voor je gezondheid. Zelfs als men na de werkdag nog gaat sporten. Het beïnvloedt je gemoedstoestand, de kwaliteit van je slaap en je zicht. Je hebt vaker last van nek- en rugklachten, hartproblemen en overgewicht. Ook diabetes type 2 en het ontwikkelen van bepaalde type kankers worden ermee in verband gebracht.

Als volwassene zou je het zitten elke 30 minuten moeten onderbreken. Dat heb je natuurlijk zelf in de hand, maar ook de werkgever kan hier een belangrijke rol in spelen. Uit het onderzoek van Partena blijkt immers dat minder zitten op het werk weinig tot niet wordt gestimuleerd- en daar is men ontevreden over. Het aanbod is pover: een fietsvergoeding is er wel vaak, of een stimulans om de trap te nemen in plaats van de lift… Maar initiatieven als rechtopstaand werken of vergaderen, bewegingsoefeningen doen aan je bureau, georganiseerde initiatieven met collega’s, een ontspanningsruimte met verschillende spelmogelijkheden… die zijn er niet.

Al is er wel een duidelijke interesse bij werknemers om minder stil te zitten op het werk. Nog uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de Vlamingen in de toekomst meer wil bewegen en minder wil zitten, bij de mensen met een zittend beroep (60%) is dat maar liefst 7 op de 10. Net daar wringt het schoentje want ze geven aan meer dan 9u per dag te zitten en het zittend beroep heeft daar de grootste aandeel in. De zittende tijd op het werk is 66 tot 75% van de totale zittijd, maar deze risicogroep zit bijvoorbeeld ook meer “onderweg” naar en van het werk dan mensen met een “staand” of “actiever” beroep. Ook in de vrije tijd en thuis is het erg verleidelijk om te blijven zitten. Denk maar aan de grote hoeveelheid tijd die we voor het scherm spenderen.

Nog een lange weg te gaan

Minder zitten en meer bewegen op de werkvloer is nog steeds een taboe. Als er al initiatieven zijn, dan maken werknemers er vaak geen gebruik van. Commentaren als “Ik heb geen tijd”, “niemand doet dit bij ons op het werk,” of “ik zou me onwennig voelen”, tonen aan dat we op bedrijfscultureel vlak nog een lange weg te gaan hebben.

“We moeten af van het imago dat wie lang stilzit, of het nu om volwassenen of om kinderen gaat, ‘braaf’ is,” zegt Lynn Pellens, expert gezondheid bij Partena Ziekenfonds. “Er wordt gezegd dat zitten ‘het nieuwe roken’ is. Vroeger was roken namelijk net zo’n gewoonte: men wist wel dat het niet helemaal goed was voor de gezondheid, maar iedereen deed het want het zat zo ingebakken in onze cultuur. Als werknemers en werkgevers zich bewust worden van de voordelen voor je gezondheid, kan de switch snel gemaakt worden. Gezonde werknemers zijn immers ook economisch belangrijk, denk maar aan de huidige situatie van het toenemend aantal langdurig zieken, en het feit dat mensen langer aan de slag zouden moeten blijven.”

Begin klein

Een bureau waaraan je staand kan werken, is fijn, maar niet meteen voor elk bedrijf en elke werknemer weggelegd. Toch zijn er kleine dingen die je kunt doen om je minder stil te zitten: haal telkens een glas water in plaats van een hele karaf. Sta op om je collega iets te vragen in plaats van te e-mailen. Of waarom niet een koffie halen op een andere verdieping? Met de trap natuurlijk. En ook thuis is minder zitten makkelijker dan je denkt. Eén tv-avond vervangen door een avondwandeling is een mooi begin. Of leg je smartphone of de afstandsbediening van de tv wat verder weg. Kleine trucs die je uit je stoel lokken, maken snel een groot verschil voor je gezondheid.