Dirk Draulans

Het vermeende gevaar van dieren

Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Heeft Tom Waes risico’s genomen door in Alaska in een berengebied te gaan varen? Natuurlijk niet!

Het telefoontje van Dag Allemaal kwam onverwacht, maar de vraag raakte mijn ziel als natuurliefhebber: of televisie-avonturier Tom Waes grote risico’s had genomen door in Alaska vier dagen lang moederziel alleen in berengebied te gaan rondhangen? Natuurlijk niet, was mijn antwoord, al was het maar omdat geen enkel productiehuis het risico zou lopen om op die manier een sterpresentator kwijt te spelen.

Heeft Tom Waes risico’s genomen door in Alaska in een berengebied te gaan varen? Natuurlijk niet!

Veel mensen hebben de neiging om het gevaar van dieren te overschatten. Ik vertelde de reporter ter illustratie hoe ik in lang vervlogen tijden, toen ik nog actief bioloog was, een ijsbeer had geschoten die de tent was binnengedrongen waarin mijn kompaan Dave en ik zaten te wachten tot een dagenlang durende zware storm was overgewaaid. De storm teisterde dat deel van het Canadese poolgebied waar we zeevogels aan het ringen waren in het kader van een monitoringprogramma van de Canadian Wildlife Service om na te gaan of oliewinning in de regio een nefast effect op het marien ecosysteem zou hebben.

We hadden een gulden regel aan onze laars gelapt, namelijk: als je in de keukentent zit, laat je ze open om te kunnen kijken of er een beer aankomt, en als er een beer aankomt gooi je bommetjes om hem te verjagen. Maar wij waren bang geworden dat de tent zou gaan vliegen in de storm en hadden ze daarom dicht gedaan. Dat ging urenlang goed, tot die beer zijn enorme kop naar binnen duwde. Er was geen alternatief meer dan te schieten. Het enige dier dat ik ooit in mijn leven geschoten heb, is een ijsbeer. Daar heb ik mee moeten leren leven, maar ik word nog altijd onpasselijk als ik er aan denk.

Ik heb dat verhaal al een paar keer in de media gedaan. Mark Uytterhoeven liet het me meer dan tien jaar geleden voor het eerst vertellen in De Laatste Show. Dag Allemaal gaf de achtergronduitleg echter niet – dat was ook niet nodig. Bijgevolg kwamen er weer striemende commentaren: Draulans de zogenaamde natuurliefhebber wil zich weer interessant maken, Draulans kan het niet verdragen dat Tom Waes een avontuurlijk reisprogramma heeft en hij niet.

Mijn gevaarlijkste berenverhaal, nu we toch in de machosfeer beland zijn, betrof een bruine beer in Bosnië ten tijde van de oorlog

Diepe zucht. Waar heb ik dat toch aan verdiend? (Voor de niet-in-mijn-persoonlijkheid-ingewijden: dat is een ironische vraag.) Wij zagen destijds tijdens die expeditie bijna elke dag ijsberen, en er waren prachtige waarnemingen bij, onder meer van een moeder met jong die langs een walrussenkolonie struinde. We waren voorzichtig, maar nooit echt bang. Ik heb in West-Canada ook een close encounter met een jonge grizzlybeer gehad, in wat ik zelf het Grote Berenbos had gedoopt, een te sprookjesachtig klinkende vertaling van The Great Bear Rainforest. Ik vertoefde er in het gezelschap van een eminente berenkenner die regelmatig wekenlang alleen door het berenlandschap struinde en barstte van de wilde verhalen, maar die naar eigen zeggen nooit in levensgevaar was geweest.

Mijn gevaarlijkste berenverhaal, nu we toch in de machosfeer beland zijn, betrof een bruine beer in Bosnië ten tijde van de oorlog, een dood dier dat ondersteboven en met de poten gespreid op de eerste bus van een konvooi van Servische soldaten op weg naar het front gebonden was. Bij het langsrijden schoten mannen vanuit de bus over onze wagen. Het was een frustrerende ervaring, vooral omdat de fotograaf met wie ik toen reisde het berenbeeld gemist had, en we het niet aandurfden om het konvooi achterna te rijden om alsnog dat shot te kunnen maken.

Ik rakel dat verhaal op om aan te tonen dat ik meer risico’s heb gelopen met mensen dan met andere dieren. Ik rakel het ook op om te illustreren dat ik absoluut niet de behoefte voel om Tom Waes inzake avonturierschap naar de kroon te willen steken. Ik heb samen met hem een actie gesteund tegen de vreselijke slachtpartijen van dolfijnen in Japan, en dat ging gemoedelijk. Ik behoor niet tot de mensen die zich afvragen of veel van wat hij doet niet in scène is gezet, hoewel televisiemakers uiteraard de neiging hebben om wat ze doen uit te vergroten en belangrijker of spectaculairder te maken dan het was.

Ik vind trouwens dat avonturierschap een nobeler doel mag hebben dan puur televisie opleveren

Tom is in niets te vergelijken met die andere presentator van ÉÉN die zo graag ook avonturier zou willen zijn, maar die niet verder komt dan zijn jaarlijkse vakantie te nemen op kosten van de VRT (dus van u en ik) en vervolgens fictief drama creëert, waarbij zijn cameraman zijn uiterste best moet doen om de andere toeristen buiten beeld te houden.

Ik vind trouwens dat avonturierschap een nobeler doel mag hebben dan puur televisie opleveren. Ik denk niet dat ik het zou kunnen, avontuur om het avontuur, het mag een meerwaarde hebben, een wetenschappelijke, een ecologische, een journalistieke, het doet er niet toe, zolang het geen avontuur ter louter vermaak van kijkers is. En ik kan de Draulans-haters die zich weer meenden te moeten roeren, geruststellen: na het acht maanden durende avontuur met de Beagle in het kielzog van Charles Darwin voor Canvas van een aantal jaren geleden, hoeft er voor mij niets meer. Dat was de ultieme combinatie van alles waar ik in geïnteresseerd ben geweest, een perfect sluitstuk van mijn avontuurlijke reisbestaan. Onovertrefbaar!

Dus, nogmaals: Tom Waes heeft geen risico’s genomen door vier dagen alleen door berengebied te trekken, al was het maar omdat hij vooral gevaren heeft, en op het water kunnen beren je niet bereiken. Als je ziet hoe lang de onfortuinlijke, maar o zo domme Grizzlyman van de gelijknamige film er over gedaan heeft om aan zijn einde te komen in zijn onverantwoorde idee-fixe om zonder meer tussen grizzly’s te gaan leven, kun je niet anders dan besluiten dat dieren, inbegrepen grote beren, geduld hebben met mensen. De Grizzlyman werd finaal verscheurd door een oude beer, die waarschijnlijk niet genoeg kracht meer had om normale prooien te vangen. Dat had de Grizzlyman moeten weten als hij voldoende inzicht had gehad in de dieren met wie hij zijn leven wilde delen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content