‘Ik zou de vliegen beter laten zitten, wat ik doorgaans doe, maar trop is helaas te veel’

Bioloog en Knack-journalist Dirk Draulans doet grote moeite om schoonheid te zien in een vliegenplaag.

Hebt u momenteel ook zoveel last van vliegen? Bij mij thuis zit het er vol van. Elke ochtend moet ik de dag beginnen met een uitgesponnen sessie vliegen meppen, want anders dreigen ze mijn bescheiden woonst over te nemen. Dikke zwarte vliegen die doen alsof het er allemaal van hen is. Het schijnt trouwens geen exclusief gebeuren voor de Waaslandpolders te zijn, ook in Limburg en bij mijn moeder in de Kempen wemelt het momenteel van de vliegen.

Je vraagt je af waar die beesten vandaan komen. Ze moeten maden geweest zijn, vormeloze mormels die rottend vlees en ander afval vreten, dat voor hen een luxebuffet is. Dieren die een kwalijke reputatie torsen, hoewel we ze zouden moeten koesteren, want het zijn recycleerders van stoffen die anders verloren zouden gaan in de mallemolen van het leven. Zonder maden zou onze leefomgeving vol rottende lijken en lijkjes liggen, en ander natuurlijk afval dat nu verwerkt wordt tot iets wat opnieuw in de voedselketen kan. Ik zou de vliegen dus beter laten zitten, wat ik doorgaans doe, maar trop is helaas te veel.

De zwarte huisvlieg is een toonbeeld van geweldig technisch design – wat ze allemaal kan in de lucht, daar kan geen F-35 of Rafale tegen op. Maar door haar banaliteit heb je er minder oog voor. Er zijn wel prachtig gekleurde vliegen in omloop, zoals de algemene, maar weinig opgemerkte citroenpendelvlieg. Als je tijdens je wandelingen op vliegen begint te letten, zie je pareltjes, zeker als je er minder ‘storende’ soorten als zweefvliegen bijrekent.

Ik ontmoette tijdens een fietstocht rond mijn lievelingsgebied Doelpolder Noord een vliegenexpert: Wout Opdekamp van Natuurpunt. Hij was op zoek naar het extreem zeldzame kustplatvoetje: een zweefvliegje dat ooit één keer in het schor langs de Schelde gevonden is. Maar hij focuste ook op dazen: vervelende steekvliegen die niemand graag ziet komen, behalve enkelingen als Wout.

Zo was hij eveneens op zoek naar zeldzaamheden als de kweldergifoogdaas en de zilte regendaas. De eerste is twee keer in Vlaanderen waargenomen, op Doelpolder Noord, de tweede één keer (in 2012). Het bescheiden aantal waarnemingen heeft uiteraard te maken met het feit dat er veel meer mensen naar vogels en vlinders kijken dan naar steekvliegen, maar toch: ook die zeldzame soorten hebben recht van bestaan en van bekeken te worden.

Dazen zijn overigens prachtige dieren, als je ze in detail kunt observeren. Ze kunnen ook mooi getekend zijn, zoals namen als de goudoogdaas, de goudhaarknobbeldaas en de hartvlekrunderdaas illustreren. Op de waarnemingenlijst van Natuurpunt staan liefst 46 soorten dazen geregistreerd. Waar de wondere wegen van de evolutiemechanismen toch allemaal niet terechtkomen…

Voor de kweldergifoogdaas staat wel beschreven: ‘Vrouwtjes vallen mensen aan, soms vasthoudend’. Misschien heb ik tijdens mijn tochten rond Doelpolder Noord al eens een uiterst zeldzame kweldergifoogdaas platgeslagen na een vervelende steek. Ik zal er in de toekomst wat over waken – zeldzaamheid moet je koesteren, zeker als ze extra mooi uitgetekend en ontworpen is (door de natuur wel te verstaan, niet door een goddelijke hand). Biodiversiteit moet je trouwens in alle omstandigheden koesteren.

Dat gaat ook op voor menselijke diversiteit. Ik vind het fantastisch dat er mensen als Wout bestaan, die hun leven wijden aan de studie van steek- en andere insecten. Liever, véél liever, dazenliefhebbers dan volk dat meent het recht te hebben slechtvalken of wolven af te knallen. Dat pad had de evolutie wat mij betreft onbewandeld mogen laten.