Essayist Rudy Kousbroek overleden

Op Paaszondag overleed de Nederlandse essayist Rudy Kousbroek te Leiden op 80-jarige leeftijd.

Rudy Kousbroek was al enkele jaren ziek. Hij was een buitenbeentje in de Nederlandse literatuur en dat had niet alleen te maken met zijn Indonesische roots maar minstens evenveel met zijn wis- en natuurkundige scholing. Daardoor ontpopte hij zich misschien wel als de meest analytische essayist in de recente Nederlandstalige literatuur die met evenveel nuchterheid over zijn passie voor autotechnologie en fotografie schreef als over zijn afkeer voor religie en barokke literatuur.

Kousbroek werd in 1929 op Allerheiligen geboren in Sumatra, toenmalig Nederlands-Indië. Hij werd tijdens de Tweede Oorlog geïnterneerd in een jappenkamp en zou later in die typische nuchterheid van hem hevig te keer gaan tegen een al te romantische of sensationele voorstelling van zaken in verband met de Japanse concentratiekampen, zoals dat in het werk van zijn artistieke antipode Jeroen Brouwers gebeurde. Essays en polemieken over dat thema werden gebundeld in ‘Het Oostindisch kampsyndroom’ (1992). Deze misschien wel meest bekende verzameling essays was slechts één van de negen bundels met essays die onder de veelzeggende titel ‘Anathema’s’ werden gepubliceerd. Zij waren immers bedoeld als rationele ‘vervloekingen’ van het soort banvloeken of anathema’s dat de katholieke kerk vroeger over zoveel kwesties of personen uitsprak. Zopas verscheen het negende en laatste deel van deze eigentijdse ontmaskeringen van het (bij)geloof en de schone schijn onder de veelzeggende titel ‘Restjes’.

Kousbroek kreeg na zijn kampervaringen niet alleen een exacte academische opleiding in Nederland maar ging ook in Parijs wonen in de jaren vijftig waar hij in contact kwam met de jonge Hugo Claus en Remco Campert. Hij leerde er zijn vrouw en schrijfster Ethel Portnoy (1927-2004) kennen met wie hij twee kinderen had. Later zou hij de Ierse publiciste Sarah Hart huwen van wie hij een dochter kreeg.

In Nederland maakte Kousbroek ook furore als literatuurredacteur voor NRC Handelsblad. In 1975 ontving hij de PC Hooftprijs voor zijn essayistisch oeuvre.

Frank Hellemans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content