Hoe de Golden State Warriors van basketbal politiek maakten

Draymond Green 'Veel mensen vinden dat sporters niet over politiek moeten praten, terwijl iedereen denkt dat hij iets verstandigs kan zeggen over basketbal.' © Sports Illustrated/Getty Images

De Golden State Warriors uit het Californische Oakland liggen goed op schema om de Amerikaanse basketbaltitel te winnen. Maar het belang van de Warriors overstijgt allang de sport: het team is een symbool geworden van het zwarte zelfbewustzijn. Wie is wie in de thuisstad van de Black Panthers?

KEVIN DURANT

– Leeftijd: 29 jaar

– Lengte: 2,06 m

– Positie: small forward

Kevin Durant, topscorer van regerend NBA-kampioen Golden State Warriors, was lange tijd de saaiste en braafste superster in het Amerikaanse profbasketbal. Voor elke wedstrijd prevelde hij een gebedje. Zijn favoriete film was de brave rampenfilm Twister. Een van zijn eerste tatoeages had als boodschap ‘ Walk by Faith, Not by Sight’. In interviews sprak hij nooit over politiek of sociale kwesties.

Toen kwam 2016. Durants houding begon te veranderen toen hij die zomer verhuisde van Oklahoma City naar het Californische Oakland, om voor het sterkste team van de NBA te gaan spelen: de Golden State Warriors. Het was een van de meest omstreden transfers uit de Amerikaanse profsport: vaandelvlucht, heette het. Durant ging nog meer over de tongen toen hij zich ineens begon uit te spreken over politiegeweld tegen ongewapende zwarte mannen en andere gevoelige onderwerpen. Een natuurlijke evolutie, noemde Durant het: hij had zich lang proberen af te schermen van de realiteit, maar in Oakland werd hij naar eigen zeggen geïnspireerd door de geschiedenis van de stad en de ‘activistische cultuur’.

Kevin Durant
Kevin Durant© NBAE/Getty Images

In West Oakland werd in april 1966 de radicale beweging Black Panther Party for Self-Defense opgericht, die streed voor gelijke burgerrechten – met geweld, als het moest. Overal in ‘The Town’, zoals Oakland door zwarte inwoners wordt genoemd, hangen eerbetonen aan de oprichters Bobby Seale en Huey P. Newton. Blanke politici vonden de militante Panthers zo gevaarlijk dat ze werden vervolgd door de FBI. Tientallen leden werden gearresteerd of doodgeschoten. Het sociale activisme bleef daardoor onderbelicht: de Panthers lieten zwarte Oaklanders bijvoorbeeld inenten tegen gettoziekten, en deelden tijdens basketbaltoernooien gratis levensmiddelen uit. Ze kwamen in opstand tegen het excessieve geweld van blanke politieagenten tegen zwarte mensen, en maakten zo de weg vrij voor die ándere omstreden beweging: de Black Lives Matter Movement.

In 1968 stond Oakland door het hoge aantal zwarte inwoners niet alleen bekend als ‘Chocolate City’, maar ook als een radicale activistenstad. De linkse universiteit Berkeley ligt net naast Oakland, en de zwarte professor Harry Edwards leidde vanuit zijn studiezaal een atletenrevolte om de Olympische Spelen van 1968 in Mexico te boycotten en zo de aandacht te vestigen op het racisme in Amerika. De boycot ging niet door, maar Edwards adviseerde de sprinters Tommie Smith en John Carlos bij hun legendarisch geworden protest nadat ze goud en brons wonnen op de 200 meter. Toen het Amerikaanse volkslied werd gespeeld, brachten Smith en Carlos met opgestoken arm en gebalde vuist de groet van de Black Panthers.

Díé professor Edwards is tegenwoordig adviseur van de Golden State Warriors. In een interview noemde hij de Warriors ‘het beste, intelligentste en meest politieke team uit het moderne tijdperk’. Dat kan volgens hem ook bijna niet anders in een stad als Oakland. De plek verpauperde in de jaren zeventig, en werd door een crackepidemie in de jaren tachtig en negentig ‘Moordstad nummer 1’. Kevin Durant bewijst dat het activisme nog altijd leeft in de stad. Hij wil in de voetsporen treden van ‘atleet-activisten’ zoals Muhammad Ali, Tommie Smith en John Carlos en bestelde een paar weken na zijn verhuizing naar The Town een tatoeage Tupac Shakur. De in 1996 vermoorde gangstarapper is Durants held, omdat hij ‘woke’ (sociaal bewust) en ‘politiek incorrect’ was.


DRAYMOND GREEN

– Leeftijd: 28 jaar

– Lengte: 2,01 m

– Positie: power forward

Draymond Green is volgens de zwarte Warriorsfan en discjockey Davey D. Cook uit het woelige East Oakland ‘het hart en de ziel’ van het team. Green doet vrijwilligerswerk in de Bay Area – het gebied tussen Oakland en San Francisco – en probeert de zwarte gemeenschap van Oakland te helpen door domino en basketbal te spelen met gevangenen. Soms praat hij met zwarte kinderen uit West- en East Oakland over hun omgang met de politie, en daar zijn dan altijd blanke agenten bij aanwezig. Zo kunnen de ergste spanningen worden weggenomen, en dat kan levens redden.

Draymond Green
Draymond Green© Getty Images

Draymond Green is volgens oud-NBA-speler Etan Thomas, schrijver van het boek More than an Athlete, een van de vele atleten-activisten in het team van de Warriors. Af en toe geeft Green zelfs speeches over het thema, zoals vorig jaar aan Harvard University. De centrale vraag was of atleten ook activisten konden zijn. Green: ‘Ik kan niet zwijgen over het politiegeweld tegen zwarte leeftijdsgenoten met minder privileges.’ Een student vroeg Green wat hij vond van al die critici van de pro-Republikeinse zender Fox News die vinden dat NBA-spelers ‘hun mond moeten houden en basketballen’. Green leunde naar voren en zei: ‘Dat is erg grappig. Veel mensen vinden inderdaad dat sporters niet over politiek moeten praten. Ik vind dat grappig omdat iedereen denkt dat hij iets verstandigs kan zeggen over basketbal. Dat mag ook, want het is ons recht als Amerikanen te zeggen wat we willen zeggen.’ Green kreeg een ovatie, en bevestigde voor een zaal met 265 studenten dat zijn teamgenoten en hij ‘extreem politiek en sociaal bewust zijn’. Green vindt dat vanzelfsprekend. Dat de ster van de Warriors, Stephen Curry, toevallig heel erg goed kan scoren ‘maakt hem niet tot de persoon wie hij is’. Voor Green geldt volgens hem hetzelfde: zijn jeugd in het ruige stadje Saginaw in Michigan heeft zijn identiteit meer gevormd dan zijn jaren als center bij de Warriors. ‘Ik heb veel meer interesses dan basketbal alleen.’ Dat geldt voor de meeste spelers in Greens team. Ze proberen zich ’te informeren over uiteenlopende onderwerpen en als we het gevoel krijgen iets te moeten zeggen dan gebruiken we ons podium om dat te doen’.


STEVE KERR

– Functie: hoofdcoach

– Leeftijd: 52 jaar

– Carrière: 5 NBA-titels als speler

De coach van de Warriors remt dat niet af, hij juicht het net toe. Steve Kerr groeide op in Arizona. In de zomers ging hij meestal met zijn ouders op vakantie naar Libanon – zijn vader was een Midden-Oostendeskundige die boeken schreef met titels zoals The Arab Cold War, en voorzitter werd van de Amerikaanse Universiteit van Beiroet. Buiten de campus woedde de oorlog, maar de universiteit werd streng bewaakt en Malcolm Kerr weigerde Libanon te ontvluchten. Op 18 januari 1984 werd Steves vader in de gang bij zijn kantoor door twee terroristen door het hoofd geschoten. De daders zijn nooit gevonden, maar volgens Steves zus Susan, een activiste en oud-politica die een boek over haar vader schreef, was de aanslag uitgevoerd door Hezbollah. De geestelijke leiders van Iran hadden een ‘fatwa’ over hem uitgesproken.

Steve Kerr
Steve Kerr© NBAE/Getty Images

In het begin verzweeg Steve Kerr zijn familiegeschiedenis in de basketbalwereld. Hij excelleerde als driepunterspecialist bij de Chicago Bulls als teamgenoot van de legendarische Michael Jordan. Kerr sprak als speler en beginnend coach voornamelijk over sportzaken. Pas na de presidentsverkiezingen van 2016 begon hij zich publiekelijk uit te spreken. Hij hekelde Donald Trumps plannen voor een ‘moslimban’, en schreef een open brief die werd gepubliceerd in het blad Sports Illustrated. Amerika is volgens Kerr een geweldig land om te leven, maar ook een land met gebreken: ‘Ik prijs mezelf ongelooflijk gelukkig dat ik hier woon, dus bespaar me alsjeblieft het “Als het je hier niet bevalt dan kun je weggaan”-argument. Ik woon hier gráág, ik hou van mijn land. Maar ik vind ook dat het belangrijk is te erkennen dat we als natie verre van perfect zijn, en het onze verantwoordelijkheid is om het land beter te maken. Dat kan door zelfbewustzijn, begrip en aanvaarding te promoten. En we moeten onze diversiteit niet alleen accepteren, we moeten ze omarmen. Want juist dát maakt wie we zijn, en juist dat maakt ons echt groot. En dat gebeurt niet.’ Hij eindigde met: ‘U vertegenwoordigt ons allemaal. Verdeel ons niet. Breng ons bij elkaar.’

President Trump, u vertegenwoordigt ons allemaal. Verdeel ons niet. Breng ons bij elkaar

Steve Kerr

Kerr is, samen met Gregg Popovich van San Antonio Spurs, de meest uitgesproken trainer uit de Amerikaanse profsport. Hij legt zijn spelers elke ochtend uit wat voor training hij zal geven, én behandelt bij de briefing ook actuele nieuwsfeiten. Wat vonden zijn spelers van de nieuwe tweets van Donald Trump? Hebben ze de demonstratie van de alt-rightbeweging gezien, waarbij een tegendemonstrant werd doodgereden? Konden ze zich beheersen toen bekend werd dat er alweer een ongewapende zwarte man werd geliquideerd door de politie?


DAVID WEST

– Leeftijd: 37 jaar

– Lengte: 2,06 m

– Positie: power forward

Hij hoeft het eigenlijk niet meer te zeggen, maar Kerr blijft in zijn ochtendbesprekingen benadrukken dat zijn spelers zich altijd mogen uitspreken. Niemand doet dat vaker dan David West. De 37-jarige center leverde in 2016 tien miljoen dollar salaris in om in Oakland te mogen spelen. Net als Durant voelde hij zich meteen thuis in The Town. Coach Kerr en hij praten bijna nooit over basketbal, wel over literatuur, terrorisme, de wapenlobby NRA of de Afrikaanse diaspora. Teamgenoten vragen West uit over Trump en Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis.

David West
David West© Getty Images

Er is volgens West ook een wereld buiten de ‘bubbel die de NBA is’. In interviews zegt hij dingen als: ‘Ik kan niet praten over burgerschap als motherfuckers me niet eens zien als een mens. We moeten in dit land nog heel veel stappen zetten voordat we allemaal dezelfde kansen krijgen.’ West doet mee aan paneldiscussies over ras en klasse, en coacht tijdens de zomer jeugdteams uit de buurt. Dan kan hij de kinderen vaderlijk onderwijzen, en hij neemt – net als vroeger de Black Panthers destijds – eten mee om uit te delen aan de deelnemers. West zegt altijd toe wanneer hij wordt gevraagd om te speechen op scholen, en probeert de studenten het belang van lezen bij te brengen. Hij bezoekt gevangenen om ze hoop te geven, en organiseert diners in daklozencentra in East Oakland of in de slechtste wijk van San Francisco, Tenderloin.

West debuteerde in 2003 als NBA-speler in New Orleans. Tijdens vliegtuigreizen naar uitwedstrijden las hij Plato, Friedrich Nietzsche, James Baldwin, of Soul on Ice van het veroordeelde Black Panther-lid Eldridge Cleaver. Teamgenoten lachten hem uit: ‘Man, jij leest rare dingen.’ Heel even besloot West zijn ‘moeilijke’ boeken niet meer in het openbaar te lezen. Hij wilde erbij horen en ging alleen nog in het geheim naar jeugdgevangenissen en scholen. West was opgegroeid in een slechte wijk in New Jersey, maar schrok van de omstandigheden waarin arme zwarten in New Orleans leefden. Sommige wijken leken wel de derde wereld. Wanneer hij het onderwerp bij zijn teamgenoten aankaartte, werd hij meewarig bekeken. Waar maakte hij zich druk om? Zijzelf hadden het toch goed? West besloot zich uiterlijk iets meer toe te leggen op vrouwen, juwelen, clubs en auto’s.

Ik kan niet praten over burgerschap als motherfuckers me niet eens zien als een mens

David West

Toen kwam 2005, en de orkaan Katrina die New Orleans bijna van de kaart veegde. West bezocht getroffen wijken waar vooral zwarte mensen woonden, en opnieuw schrok hij van wat hij zag. In de loop van dat jaar voerde de blanke eigenaar van de New Orleans Hornets een opvallende verplichting in: tijdens het Amerikaanse volkslied moesten West en zijn collega’s hun rechterhand op hun hart leggen – wat in de VS gebruikelijk is. West weigerde. Het ging volgens hem slecht met zwart Amerika, en de elite deed veel te weinig om de omstandigheden te verbeteren. Daarom zou hij de Stars and Stripes niet eren, maar het lied respectvol bekritiseren door de eerstvolgende keer dat het volkslied zou worden gespeeld een stap achteruit te zetten. Het was volgens hem een stil protest tegen de hoge kindersterfte in de zwarte gemeenschap, de gebrekkige gezondheidszorg en tegen het nooit helemaal verdwenen racisme.

Sindsdien voert West zijn protestactie élke wedstrijd uit. Footballer Colin Kaepernick werd in de NFL persona non grata nadat hij had geknield tijdens het volkslied om te protesteren tegen het politiegeweld, maar West heeft niets te vrezen van zijn clubleiding. Zelfs de fanatiekste trumpianen laten hem met rust. Volgens oud-NBA-speler Etan Thomas is hij ‘een atleet wiens protestacties grotendeels worden genegeerd’. Toch blijft West doorgaan met zijn symbolische stap terug tijdens het volkslied, ook tijdens de play-off van 2018.


STEPHEN CURRY

– Leeftijd: 30 jaar

– Lengte: 1,91 m

– Positie: point guard

West begint bijna elke wedstrijd als reserve bij de Warriors. Sterspeler Stephen ‘Steph’ Curry is vaak geblesseerd, maar staat normaal gesproken altijd in de basis. Curry werd tot voor kort beschouwd als een apolitieke sporter. Volgens critici weet hij door zijn bevoorrechte achtergrond niet eens hoe arme zwarten leven. Curry groeide op in een welvarende buitenwijk. Zijn vader bleef netjes bij zijn gezin, en Curry vertelt in interviews geregeld over zijn liefde voor de Heer – zelfs op zijn eigen model basketbalschoenen staat een Bijbelverwijzing.

Stephen Curry
Stephen Curry© Icon Sportswire via Getty Images

Volgens Curry is het onzin dat hij door zijn privileges niet weet wat racisme is. Zijn moeder, Sonya, groeide op in een arme wijk in Radford, Virginia. Ze vertelde haar kinderen geregeld over de problemen die haar vader en andere familieleden met de blanke politieagenten uit de buurt hadden. In 2015 verraste Curry zijn critici voor het eerst toen hij een hommage bracht aan een door de politie gedode zwarte jongen in zijn geboortestaat, North Carolina. Sinds de verkiezing van Trump tot president laat hij nog vaker van zich horen. De blanke baas van Curry’s kledingsponsor Under Armour noemde Trump een ‘asset’ voor zijn land, een aanwinst. Waarop Curry: ‘Ik ben het eens met die beschrijving, als je tenminste de “et” uit “asset” haalt.’ ‘Ass’ betekent onder meer ‘ezel’. Op de vraag of Curry besefte dat sponsors hun contract met hem zouden kunnen verbreken door zulke opmerkingen, zei hij: ‘Ik zou alle deals meteen opgeven als de politieke overtuigingen van mijn zakenpartners in strijd zijn met wie ik ben.’

Curry is niet bepaald een bewonderaar van Trumps beleid. Dat maakte hij een paar maanden na de eerste vete opnieuw duidelijk. Het is in Amerika traditie dat kampioenen in grote sporten zoals basketbal en football worden ontvangen op het Witte Huis. Curry en de meeste andere spelers van de Warriors hadden helemaal geen zin om langs te gaan bij Trump. Curry maakte dat standpunt bekend tijdens een persconferentie in september 2017. Trump reageerde met een haastig geschreven tweet waarin stond: ‘Naar het Witte Huis gaan wordt beschouwd als grote eer voor het kampioenenteam. Stephen Curry aarzelt, daarom: uitnodiging is ingetrokken!’

De Warriors werden door de website The Undefeated, een platform over zwarte sporters en zwarte cultuur, uitgeroepen tot het ‘wokest’ team ‘uit de geschiedenis van de profsport’. Time Magazine zette Kevin Durant vanwege zijn mondigheid en filantropische werk in de lijst van de ‘100 invloedrijkste mensen van 2018’. En Draymond Green? Die kreeg vorige week, na winst tegen de New Orleans Pelicans, doodsbedreigingen op Twitter: ‘Ik hoop dat Draymond Green in zijn gezicht wordt geschoten wanneer hij buitenstapt. Wat, gezien de statistieken van de stad New Orleans, een kans van 37 procent is.’ De weg is nog lang.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content