Trump breekt met voorgangers en houdt niet vast aan tweestatenoplossing Israël en Palestina

Tijdens een ontmoeting met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft de Amerikaanse president Donald Trump bevestigd dat de Verenigde Staten onder zijn leiding niet langer zullen vasthouden aan een tweestatenoplossing voor het conflict tussen Israël en Palestina.

Een markante koerswijziging van Washington in de diplomatieke benadering van een van de meest complexe en explosieve conflicten ter wereld.

‘Ik kijk naar twee staten en naar één staat. Ik verkies de oplossing die beide partijen verkiezen. Ik kan met beide leven,’ antwoordde Trump op een vraag na de gezamenlijke persconferentie met Netanyahu. ‘Eerlijk gezegd heb ik even gedacht dat een tweestatenoplossing de makkelijkere optie was, maar als Bibi en de Palestijnen gelukkig zijn, dan ik ook.’

Breuk

Een ander betekent dat de VS voor het eerst in decennia niet langer officieel de tweestatenoplossing verdedigen. Waarnemers vragen zich af hoe realistisch die positie is. Voor een eventueel vredesakkoord is een eigen staat een conditio sine qua non voor de Palestijnen. Eén staat waarin Israëli’s en Palestijnen naast elkaar leven, lijkt dan weer ondenkbaar, alleen al omwille van de veel sneller groeiende Arabische populatie.

De Palestijnen zelf blijven inzetten op een tweestatenoplossing. Ook de Europese Unie (EU) en de Verenigde Naties (VN) willen niet van het tweestatenpad afwijken.

Voorwaarden

Netanyahu, die tijdens de reactie van Trump even ostentatief lachte, reageerde op zijn beurt door te wijzen op de twee, niet te onderhandelen voorwaarden voor Israël. ‘De Palestijnen moeten de Joodste staat erkennen en stoppen met hun eigen volk groot aan te moedigen Israël te vernietigen. Ten tweede moet Israël de veiligheidscontrole behouden over het gebied ten westen van de Jordaanrivier, want anders komt er een nieuwe radicaalislamitische, terroristische staat in de Palestijnse gebieden. De Palestijnen verwerpen beide voorwaarden.’

De Israëlische premier werd steeds feller en haalde opnieuw ‘de historische band’ van het Joodse volk met hun land aan. ‘Dit is het thuisland van onze voorouders. Joden heten Joden omdat ze van Judea komen.’

‘De Palestijnen ontkennen niet alleen de geschiedenis, ze vergiftigen ook het heden’, aldus Netanyahu. ‘Wie denkt dat ik blind zal meestappen in een Palestijnse terroristische staat, vergist zich schromelijk.’

Netanyahu zei dat het woord tweestatenoplossing voor iedereen een andere betekenis heeft en dat hij ‘een deal met inhoud verkiest boven een deal met een label’.

‘We moeten nieuwe ideeën zoeken en de grote opportuniteit ligt in een regionale aanpak, onze Arabische partners betrekken.’

Banden

Het was de eerste officiële ontmoeting tussen Netanyahu en Trump als Amerikaans president. Trump garandeerde Netanyahu de lotsverbondenheid tussen beide landen.

‘Israël is voor de wereld een symbool van veerkracht tegenover onderdrukking, aldus Trump. ‘Geen enkele andere staat heeft meegemaakt wat zij heeft meegemaakt. We zullen nooit vergeten wat het Joodse volk heeft doorstaan.’

Naar de persconferentie van Trump en Netanyahu werd vooral uitgekeken omdat Trump de jongste tijd zijn expliciete steun voor Israël wat leek te nuanceren.

Nederzettingen

Zo had het Witte Huis de Israëlische regering eerder deze maand nog opgeroepen geen nieuwe nederzettingen te bouwen ‘buiten de grenzen’ in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever. ‘Dat is mogelijk niet bevorderlijk voor het bereiken van het doel van vrede’, klonk de boodschap in een persbericht.

Israël had onlangs de bouw van een nieuwe nederzetting bekendgemaakt. Sinds Trump in januari verhuisde naar het Witte Huis heeft Israël de constructie van 6.000 kolonistenwoningen in de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem aangekondigd.

Een groot deel van de internationale gemeenschap beschouwt de nederzettingen die Israël bouwt op Palestijns grondgebied, als onwettig en een obstakel voor een mogelijk vredesakkoord. Momenteel leven er ongeveer 400.000 Israëlische kolonisten.

Op de persconferentie met Netanyahu bleef Trump voorzichtig. ‘Ik zou graag hebben dat je wat terughoudend bent wat de nederzettingen betreft,’ zo sprak hij Netanyahu rechtstreeks aan. ‘We zullen proberen’, luidde het laconieke antwoord.

Compromissen

Over de vredesonderhandelingen zei Trump ook nog Washington zich ‘ijverig’ zal inzetten voor een akkoord, maar dat het de partijen zelf zijn die moeten onderhandelen. Tot Netanyahu: ‘Je weet dat er compromissen moeten gesloten worden’.

Wat betreft de veelbesproken verhuis van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem – de facto een erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, terwijl de Palestijnen Oost-Jeruzalem als hoofdstad van een toekomstige staat zien – bevestigde Trump dat hij dat nog altijd graag zou zien gebeuren. ‘We bekijken dat met grote zorg en we zullen wel zien.’

Bekijk de volledige persconferentie