De groenblauwe as is voor N-VA de nieuwe vierkoppige draak

De regeringscrisis laat haar sporen na: in de Wetstraat wordt steeds nadrukkelijker nagedacht over een volgende regering zonder N-VA.

Een tegen allen: het is de favoriete uitgangspositie van N-VA, dat zichzelf graag in de markt zet als het enige alternatief tegenover de – in haar ogen – links-linkser-linkst systeempartijen. Zo bekeken bracht de Marracrash goed nieuws voor N-VA, want op goed een halfjaar van nieuwe federale verkiezingen zette het vertrek uit de regering het verschil met de voormalige coalitiepartners mooi in de verf. Dat vertrek en de onverzettelijkheid – of net ‘beginselvastheid’, afhankelijk van wie u het vraagt – van N-VA sloegen weliswaar diepe wonden, en zorgen ervoor dat de Zweedse coalitiepartners dagdromen over alternatieven zonder N-VA. En zo gonst het plots van de geruchten over een groenblauwe as die na de stembusgang in mei wel eens het spel mee kan bepalen.

Die groenblauwe as zou in feite een aanvulling zijn op de veel crucialere tandem CD&V-MR. De verstandhouding tussen Wouter Beke en Charles Michel is opperbest, ook na de val van Michel-II, en hun partijen vonden elkaar de afgelopen jaren erg makkelijk. Een en ander heeft te maken met de vaststelling dat MR veel minder blauw is dan de Vlaamse liberalen van Open VLD. Rechts van MR is het in Wallonië een dor braakland, waardoor de partij zelden de forcing op rechts heeft moeten voeren en veel meer een centrumprofiel heeft dan Open VLD.

Wil oranjeblauw het zonder N-VA gaan doen, dan moet naar links gekeken worden. En daar ligt die befaamde groenblauwe as voor het grijpen, om verscheidene redenen. Er zit allereerst een numerieke logica achter: zowel boven als onder de taalgrens doen de groenen het uitstekend, zelfs als zich dat nog niet vertaalde in een lawine aan uitvoerende mandaten.

In een peiling van december vorig jaar werd de groene familie, die de afgelopen bestuursperiode als één parlementaire fractie in de Kamer zetelde, op 21 zetels geschat, waarmee Groen-Ecolo stilaan een blok wordt dat meerderheden mee kan vormen. Peilingen blijven uiteraard peilingen, maar op aggregatorwebsite Poll of Polls is netjes te zien dat die score niet zozeer een toevalstreffer was als wel het resultaat van een groene opwaartse trend die zich de afgelopen jaren langzaam aftekende.

Belangrijker is evenwel dat groen en blauw niet alleen op het kleurenspectrum maar ook electoraal erg dicht bij elkaar liggen. Beiden mikken op de bionadebourgeoisie, zoals het in Duitsland wel eens genoemd wordt: een publiek van jonge hoogopgeleiden, ondernemers en kosmopolieten. ‘On a day like this, we are all global citizens,’ tweette minister Alexander De Croo vorige maand nog vanuit Johannesburg.

https://twitter.com/alexanderdecroo/status/1069304591639093249Alexander De Croohttps://twitter.com/alexanderdecroo

On a day like this, we are all #globalcitizens ⭕️ #globalcitizenfestivalSA pic.twitter.com/JP7PduJCoo

— Alexander De Croo (@alexanderdecroo) December 2, 2018

Die smeerolie zal nodig zijn als Open VLD en Groen ooit echt samen in een regering stappen, want sociaaleconomisch is de afstand tussen beide aanzienlijk. Schurken de liberalen dicht aan tegen de strakke lijn die N-VA de voorbije jaren claimde, dan houdt Groen op dat vlak veel meer een uitgesproken linkse koers aan en heeft de partij een broertje dood aan voorstellen als de degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen.

Ook in politieke stijl is het verschil duidelijk. Groen staat voor de georganiseerde maakbaarheid van de samenleving, Open VLD vindt dat mensen vooral niet te veel opgedrongen moet worden. Houtkachels moeten bij Groen wijken voor milieuvriendelijke alternatieven, Gwendolyn Rutten wil #gewoondoen: ‘Ach, we maken al duizenden jaren vuur.‘

N-VA-voorzitter Bart De Wever toont zich in ieder geval beducht voor de groenblauwe as. Aan de VRT liet hij verstaan ertegen te willen mobiliseren ‘en te zeggen dat dat feest niet doorgaat.’ Het is een spel dat hij de afgelopen kiescampagne al gedwongen was te spelen. Ook in Antwerpen moest N-VA vrezen voor een brede coalitie met links, door De Wever omgedoopt tot de ‘vierkoppige draak’ CD&V-SP.A-Groen-PVDA. Dat ging uiteindelijk niet door omdat de kiezer de kaarten nog net in het voordeel van N-VA had geschud.

Nog een parallel met Antwerpen: ook daar was de te vrezen partij op links niet zozeer SP.A maar vooral een opverend Groen, dat zich ontpopt heeft tot de belangrijkste tegenstander van N-VA in het identitaire debat. Mei 2019 wordt zo misschien ook een beetje de keuze tussen het migratiekritische N-VA-model en het wereldburgerschap van Groen.

Op federaal niveau wordt het telwerk weliswaar nog veel ingewikkelder dan in de Scheldestad. Op basis van de recentste peiling heeft een coalitie van CD&V, MR, Open VLD, Ecolo en Groen liefst 14 zetels te kort voor een meerderheid – zelfs met het kleine CDH zijn de benodigde 76 zetels nog niet binnen. Als de oranjeblauwe en blauwgroene as het zonder N-VA willen doen, komt dus ook de socialistische familie weer in beeld. Ofte: één tegen allen.