Europa tikt België nog maar eens op de vingers voor zijn begroting

Premier Charles Michel © BelgaImage
Ewald Pironet

De regering-Michel heeft te weinig gedaan om de overheidsfinanciën gezond te maken. Veel daadkracht hoeven we van de huidige regering evenwel niet meer te verwachten.

Het kan zijn dat het gewoon bij de functie van premier hoort dat die de waarheid nu en dan geweld aandoet. Het meest ontluisterende voorbeeld in de recente Belgische geschiedenis speelde zich tien jaar geleden af. In 2007 – 2008 mocht een VRT-ploeg voor het programma Puur premier Guy Verhofstadt (Open VLD) een jaar volgen. Het resultaat is nog altijd terug te vinden op YouTube. We horen en zien Verhofstadt discussiëren met zijn kabinetschef, Wouter Gabriëls. Het gaat over de begroting en er moet een perscommuniqué worden opgesteld. Zegt Verhofstadt: ‘Ik moet het woord evenwicht hebben.’ Waarop Gabriëls antwoordt: ‘Dat is flauwekul.’ De premier houdt voet bij stuk, ook al strookt dat ‘evenwicht’ niet met de realiteit: ‘Al moet ik ’t zelf schrijven’, zegt de premier. En zo geschiedde. De kijker is er getuige van hoe de premier de bevolking voorliegt over zoiets essentieels als de begrotingscijfers.

Het ziet er niet naar uit dat we volgend jaar mogen rekenen op een snelle federale regeringsvorming.

Wat premier Charles Michel (MR) de afgelopen dagen presteerde, was ook niet mis. Eind vorige week schreef zakenkrant De Tijd dat de Belgische begroting voor 2019 een onvoldoende kreeg van de Europese Commissie. Die vindt dat ons land niet genoeg bespaart. Zolang onze begroting niet in evenwicht is, moet België haar elk jaar 0,6 procentpunt gezonder maken. Maar we komen amper aan 0,2 procent. Voor 2018 en 2019 moeten we in afspraak met Europa het tekort verminderen met 1,2 procent, maar halen we slechts 0,4 procent. De krant meldde nog dat de regering-Michel een brief mocht verwachten van de Europese Commissie waarin ze op de vingers zou worden getikt. Voor het tweede jaar op rij zou België dan worden ingedeeld bij de ‘Club Med-landen’, zoals Italië, Frankrijk, Portugal en Spanje worden genoemd omdat ze al jaren te weinig doen om hun begroting op orde te brengen.

Voor de camera’s van VRT en VTM reageerde de premier nog diezelfde dag op het bericht in De Tijd. ‘Dat is fake news, volledig fake news’, verklaarde Charles Michel. Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker had het de premier toevertrouwd: ‘Hij heeft me letterlijk gezegd: “Zeg aan je Belgische pers dat er geen probleem is met België.”‘ Een dag later vond België een brief in de bus van de Europese Commissie over de begroting. De toon en de inhoud zijn bijzonder scherp omdat we ons niet houden aan de gemaakte afspraken over het traject om ons tekort te verminderen, maar ook omdat onze overheidsschuld zo hoog blijft. Dat is geen fake news, wel een inconvenient truth, een ongemakkelijke waarheid voor de regering-Michel: ze heeft te weinig gedaan om de overheidsfinanciën gezond te maken.

Een regering van lopende zaken kan geen ingrijpende maatregelen nemen die leiden tot gezondere overheidsfinanciën

Misschien was premier Michel vorige week wat extra gespannen. Zijn partij, de MR, scoorde slecht bij de verkiezingen. In Brussel en Wallonië waren de PS, Ecolo en de PTB de grote winnaars. Daar kwam nog bovenop dat de MR zo veel mogelijk uit de coalities werd geduwd en een hele rist burgmeesterssjerpen verloor. De gedachte dat de MR na de verkiezingen van mei 2019 er op alle regeringsniveaus uitgegooid zal worden, maakt premier Michel en de rest van de MR-top bijzonder nerveus.

Als we uitgaan van de resultaten van de provincieraadsverkiezingen heeft de regering-Michel na mei 2019 geen meerderheid meer. En met Vlaanderen dat eerder centrumrechts stemt, terwijl het zuiden van het land gaat voor links tot extreemlinks, ziet het er ook niet naar uit dat we mogen rekenen op een snelle federale regeringsvorming. Voor de begroting kan dat een zegen zijn, want zolang we een regering van lopende zaken hebben, moet die werken volgens het regime van voorlopige twaalfden: elke maand krijgen de ministers één twaalfde van het bedrag dat uitgegeven werd bij de laatste goedgekeurde begroting. Dat begrenst meteen de uitgaven van de regering. Nadeel is wel dat die regering van lopende zaken geen ingrijpende maatregelen kan nemen die leiden tot gezondere overheidsfinanciën.

Begrotingsspecialist Herman Matthijs (UGent en VUB) deed vorige week een opmerkelijk voorstel voor de camera’s van Kanaal Z. Ook die beelden zijn makkelijk terug te vinden. ‘Aangezien we in een lange race naar de verkiezingen van mei volgend jaar zitten, zal de regering-Michel geen grote beslissingen meer nemen over de openbare financiën’, zei Matthijs. En ‘omdat deze regering de facto toch al halvelings in lopende zaken is’, stelde hij voor dat de regering-Michel snel zou overgaan op het systeem van voorlopige twaalfden. Hij zei het bloedserieus, wat de ernst van de situatie aangeeft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content