Vrije Tribune

‘Het is tijd voor sectorspecifieke #MeToo-cao’s’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Het is kostbaar goed dat #MeToo seksueel grensoverschrijdend gedrag meer bespreekbaar maakte. Hoog tijd om dat momentum te gebruiken om een daadkrachtig beleid te ontwikkelen,’ schrijven Merel Terlien en Iris Verschaeve van Furia op de nationale Vrouwendag.

Eén jaar na #MeToo haalt seksueel grensoverschrijdend gedrag nog altijd de voorpagina’s. #MeToo heeft indruk gemaakt op al wie de aanhoudende stroom van schrijnende getuigenissen over grensoverschrijdend gedrag het voorbije jaar heeft gevolgd. Ook op de feministische beweging – niet omdat ze verrast werd door de omvang van het probleem, wel door de grote solidariteit die zoveel individuele vrouwen tonen wanneer ze hun vaak kwetsbare ervaringen delen. De verhalen zijn zo talrijk, en zo wereldwijd verspreid, dat er duidelijk meer aan de hand is dan het wangedrag van enkele oversekste mannen.

#MeToo toont dat structurele ongelijkheid tussen vrouwen en mannen nog altijd bestaat. En een structureel probleem vraagt structurele maatregelen. Het kan niet de bedoeling zijn dat de aanpak zich beperkt tot het straffen of shamen van de enkele daders van wie de wandaden publiek werden, terwijl op tal van andere plaatsen daders hun gang blijven gaan.

Never waste a good crisis

De vele getuigenissen op internet zeggen iets over de tekortkomingen van bestaande procedures en regelgeving. Al te vaak is er angst om een collega, zeker een meerdere, aan te klagen: angst om niet geloofd te worden, angst om aan het kortste eind te trekken, enzovoort. En terecht, want recent werd nog duidelijk dat 30 procent van de werknemers die grensoverschrijdend gedrag op het werk aanklagen hun job verliezen. Willen we hier verandering in brengen, dan is er op verschillende niveaus werk aan de winkel. We geven daarom een greep uit de maatregelen die Furia voorstelt op de nationale vrouwendag, zondag 11 november.

Het is tijd voor sectorspecifieke #MeToo-cao’s

Ten eerste is er dringend nood aan campagnes die een breed publiek sensibiliseren, naar het voorbeeld van Sex-collega = ex-collega, een initiatief dat staatssecretaris Miet Smet al in 1986 nam. Zulke campagnes zijn cruciaal om het probleem te duiden en nog meer bespreekbaar te maken, om slachtoffers het vertrouwen te geven om problemen te melden en om hun te vertellen dat ze niet alleen zijn en hulp kunnen krijgen.

Ten tweede moet er werk worden gemaakt van betere procedures. De huidige welzijnswet bepaalt een algemeen kader voor de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag met onder meer preventieadviseurs psychosociaal welzijn, vertrouwenspersonen en een klachtenprocedure. Furia pleit ervoor om dit kader te verfijnen via sectorspecifieke #MeToo-cao’s.

Zo’n cao moet werkgevers ertoe aanzetten om verder te gaan dan het huidige wettelijk kader en een proactief beleid op te zetten op maat van hun sector, bijvoorbeeld door werkgevers werk te laten maken van herhaalde informatiecampagnes op de werkvloer die ook vertellen wat je als getuige kan doen. Een duidelijke gedragscode die ingeschreven wordt in het arbeidsreglement expliciteert basisprincipes zoals non-discriminatie, zero tolerance ten aanzien van seksisme, racisme en trans- en homofobie en een positieve omgang met diversiteit. Die code moet gelden voor iedereen, bedrijfstop incluis. En op niet-naleving moeten sancties staan. Voorts is de opleiding van vertrouwenspersonen vandaag te beperkt. Werkgevers zouden dus kunnen investeren in een sterkere opleiding, aangepast aan de sector. Al deze maatregelen komen een positief werkklimaat alleen maar ten goede.

De kracht van #MeToo schuilt in haar collectiviteit, in het samen delen en aan de alarmbel hangen. Die ervaringsdeskundigheid aanboren kan ook vooraf. Waarom geen verkennende wandelingen op het werk organiseren waarbij werknemers en werkneemsters risicomomenten en omgevingen in kaart brengen? Tegelijk kan hun gevraagd worden hoe die risico’s weggewerkt kunnen worden. Op die manier krijgt een preventief beleid vanop de werkvloer zelf gestalte.

Externe preventiediensten houden gegevens bij over klachten, maar er bestaat geen centrale registratie. We hebben daardoor geen precies idee over de cijfers, noch over welk grensoverschrijdend gedrag de klachten gaan en hoe ze opgevolgd worden. Nochtans zou dat het makkelijker maken om een gericht beleid uit te werken. Dat is een rol die bij uitstek past bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Deze instelling coördineert de 5-jaarlijkse interfederale actieplannen tegen geweld. Seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk moet daar voortaan een vast onderdeel van zijn.

Vandaag kan het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen geen stappen zetten in zaken van seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk. Nochtans kan dit nodig zijn wanneer bijvoorbeeld de dader de werkgever of een leidinggevende is en/of de werkgever te laks optreedt. Een oproep dus aan onze parlementsleden om de rechtspositie van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen uit te breiden. Maar de wetgever kan nog meer doen. Racistische mediamisdrijven komen voor de correctionele rechter. Dat geldt niet voor seksistische mediamisdrijven. Die komen in principe voor assisen, iets wat in de praktijk nooit gebeurt. Bovendien maakt de correctionalisering van seksistische haatspraak de aanpak van meervoudige hate speech mogelijk op basis van racisme én seksisme.

En eigenlijk moeten we nog een pak ambitieuzer zijn. #MeToo wortelt in de structurele sekseongelijkheid. De voedingsbodem voor dit wijdverbreide seksueel grensoverschrijdende gedrag is sekseongelijkheid, die zich ook vertaalt in de norm van heteroseksualiteit. Mikpunt van het geweld zijn vrouwen en al wie niet aan die (witte) heteronorm beantwoordt. Die ongelijkheid wegwerken betekent ook het versterken van de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt, inzetten op mediawijsheid, kinderen en jongeren een degelijke seksuele opvoeding geven, stereotypen bestrijden over hoe meisjes en jongens zich horen te gedragen, enzovoort. Het is kostbaar goed dat #MeToo seksueel grensoverschrijdend gedrag meer bespreekbaar maakte. Hoog tijd om dat momentum te gebruiken om een daadkrachtig beleid te ontwikkelen.

Merel Terlienen Iris Verschaeve zijn covoorzitststers van Furia.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content