Is Liesbeth Homans een Pinokkio, of heeft ze de perceptie tegen?

Liesbeth Homans © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Vlaams minister Homans komt niet voor het eerst in opspraak omdat ze de waarheid naar haar hand zette. Die kritiek is niet altijd terecht, maar vaak wel.

Steeds meer Vlaamse baby’s en peuters groeien op in een milieu van kansarmoede, concludeerde Kind & Gezin in een nieuw rapport. Vooral nationaliteit blijkt een doorslaggevende factor te zijn: meer dan 33 procent van de kinderen van een niet-Belgische moeder groeit op in kansarmoede, tegenover 6 procent voor kinderen met een Belgische moeder. Terwijl de oppositie het beleid van bevoegd minister Liesbeth Homans (N-VA) op de korrel nam, wees zij zelf op factoren die buiten haar bereik liggen: de economische crisis die nog steeds doorwerkt, de lage werkzaamheidscijfers bij allochtone vrouwen, en de vluchtelingencrisis.

Vooral dat laatste deed experts én Kind en Gezin steigeren. De link tussen de vluchtelingenstroom en kinderarmoede werd nergens in het rapport gemaakt, en viel er ook niet uit af te leiden, klonk het. Waarop Homans verwees naar een ánder rapport. ‘Bestaat niet’, kaatste Kind en Gezin de bal terug.

Zo’n rapport bleek later inderdaad niet te bestaan. Homans haalde haar inspiratie uit een persbericht van Kind & Gezin – een persbericht over het rapport van 2016, en niet het rapport dat gisteren publiek werd gemaakt. Over de kansarmoede bij kinderen van moeders uit Azië staat daar te lezen: ‘In die gezinnen ligt kansarmoede veel hoger, wat ook logisch is wanneer het over vluchtelingen gaat.’

Intussen had Groen al een motie van wantrouwen tegen de minister ingediend: de partij had het gehad met de leugens van Homans. Had Homans ook echt gelogen? Een beetje, misschien. De minister baseerde zich in ieder geval op oude informatie. Die informatie kwam niet uit een rapport, in tegenstelling tot wat ze communiceerde, en had alvast niet rechtstreeks betrekking op de recentste cijfers. De minister had daar transparanter in kunnen zijn, maar had de link ook niet helemaal verzonnen.

Staatsveiligheid

Het incident lijkt wel de perceptie te versterken dat Homans het niet altijd even nauw neemt met de waarheid, al is die niet altijd even terecht gebleken. In april vorig jaar moest de minister stevig in het verweer in een relletje over de Fatih-moskee van Beringen. Die hangt af van het Diyanet, het Turkse staatsorgaan voor religieuze aangelegenheden.

‘De Staatsveiligheid geeft zwart op wit aan dat Diyanet bijdraagt tot polarisatie binnen de Turkse gemeenschap door het profileren van Gülen-aanhangers als staatsvijanden,’ verklaarde Homans toen haar beslissing om de erkenning van de moskee in te trekken. De reactie van de Staatsveiligheid: ‘Wij stellen vast dat elementen van ons rapport aanleiding geven tot conclusies die door ons zelf nooit werden getrokken.’

Er viel nochtans veel te zeggen voor de samenvatting van Homans. In het bewuste rapport werd Diyanet gekarakteriseerd als ’trouw aan de AKP van Turks president Erdogan’, een ‘verlengstuk van de AKP in België en Europa, en een factor die bijdraagt ‘aan de polarisering binnen de Turkse gemeenschap.’ Duidelijke woorden van een gezaghebbende instantie, die vrij waarheidsgetrouw geparafraseerd bleken door Homans.

Uitpakken met oude cijfers

Dat Homans wel met de waarheid durft goochelen, was eerder al gebleken. In februari 2017 bewierookte Homans in De Zevende Dag haar eigen beleid op basis van nieuwe armoedecijfers. Het armoederisico in Vlaanderen was bijna een procentpunt gezakt tot 10,3 procent, bij eenoudergezinnen ging het van van 33 naar 27 procent – met dank aan haar ingrepen. ‘Baarlijke nonsens’, reageerden experts.

Niet alleen viel de cijfers netjes binnen de metingen van de afgelopen jaren – en was van een dalende trend dus geen sprake – maar de resultaten stamden ook uit 2014. Aangezien Homans pas halverwege dat jaar minister werd en ze haar beleidsbrief in oktober voorstelde, kon de impact van haar beleid op die daling niet anders dan erg gering zijn. De minister weigerde dat met zoveel woorden toe te geven.

Enkele weken later was het weer prijs. In een interview met De Zondag liet de minister zich er tweemaal op betrappen een loopje met de waarheid te nemen. ‘Van de erkende vluchtelingen kan 47 procent niet lezen of schrijven,’ zei ze. In werkelijkheid ging het om 17 procent – die 47 procent sloeg op de verhouding vluchtelingen met maximaal een diploma lager onderwijs.

Ook Unia mocht eraan geloven. ‘Unia heeft onderzocht of ouders het zouden appreciëren mocht hun kind trouwen met iemand met een andere huidskleur. Wat publiceren ze? Dat de meerderheid van de autochtone ouders dat niet graag zou hebben. Wat publiceren ze niet? Dat een nog grotere meerderheid van de allochtone ouders dat niet graag zou hebben.’ Een dubbele leugen: het cijfer lag wel hoger bij autochtonen, en Unia had wel degelijk de cijfers over allochtonen gepubliceerd, nota bene samen met die over autochtonen.

Een opvallende rode draad is de bewering dat de Vlaamse kinderarmoede de vorige legislatuur, onder SP.A-minister Ingrid Lieten verdubbeld is. Homans deed die uitspraak een eerste keer in 2017, waarna De Standaard al aanstipte dat dat onwaar was. In een interview met Knack van begin dit jaar herhaalde ze niettemin haar stelling.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content