Olivier Lanoo

‘Niemand anders dan Theo Francken draagt politieke verantwoordelijkheid voor de Kucam-affaire’

Olivier Lanoo Student Master of Laws (Universiteit Antwerpen) en lid van het European Youth Parliament

Het ‘(non-)beleid’ van voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) vormde ‘een ideale voedingsbodem voor corruptie en mensensmokkel’. Aldus Olivier Lanoo, masterstudent aan de Universiteit Antwerpen.

N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam zou hoge geldsommen hebben ontvangen om mensen die zich in conflictgebieden bevinden in Syrië, Irak en de buurlanden via een humanitair visum naar België te laten reizen.

Niemand anders dan Theo Francken draagt politieke verantwoordelijkheid voor de Kucam-affaire.

Voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) zegt zich ‘misbruikt’ te voelen door zijn vertrouweling in navolging van de onthullingen die Pano aan het licht bracht. Nochtans vormde het (non-)beleid van de staatsecretaris rond deze materie een ideale voedingsbodem voor corruptie en mensensmokkel.

Een humanitair visum wordt doorgaans toegekend aan personen die niet aan de wettelijke voorwaarden voor een visum voldoen, maar volgens de staatssecretaris wegens humanitaire redenen toch recht hebben op verblijf in België.

In de praktijk gaat het meestal om personen die niet aan de wettelijke voorwaarden voor een visum gezinshereniging voldoen en zich in een conflictland of precaire humanitaire situatie bevinden. De Vreemdelingenwet voorziet geen wettelijke criteria voor de toekenning van het humanitair visum, waardoor het bestuur over een zeer ruime discretionaire bevoegdheid beschikt.

Bij het uitoefenen van die bevoegdheid liep het fout op het departement van Theo Francken. Lange tijd was het humanitair visum eerder een marginaal instrument uit het vreemdelingenrecht, maar door de vluchtelingencrisis nam het aantal aanvragen exponentieel toe. Dit legde het arbitraire beleid van de staatssecretaris binnen deze materie bloot. In de affaire waar de Panoreportage zich op focuste, kregen meer dan honderd Syrische Christenen een humanitair visum toegewezen. De reden? Ze stonden op een lijst van kwetsbare Christenen, aangebracht door een derde – meneer Kucan. Het leverde de toenmalige staatssecretaris mooie krantenknoppen en enkele leuke tweets op. Maar verder onderzoek naar de personen op de lijst achtte Francken en zijn Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) niet nodig.

Nochtans ging Francken bij niet-Christenen uit de regio vaak zeer terughoudend om met zijn discretionaire bevoegdheid. Zonder de motiveringsplicht of onderzoeksplicht te respecteren, werd personen met een gelijkaardig kwetsbaar profiel, maar een andere religie, vaak een humanitair visum ontzegd. In een veelbesproken dossier legde Francken zelfs een zéér uitzonderlijk rechterlijk bevel tot toekenning van een visum naast zich neer. Ook al kwam dit bevel pas tot stand na meerdere schorsingen van weigeringsbeslissingen en een uiteindelijke schorsingsprocedure in uiterst dringende noodzakelijkheid.

De rechtsonzekerheid die het beleid van Theo Francken teweegbracht, kan mensen in uitzichtloze situaties ertoe brengen om op corrupte voorstellen als die van Melikan Kucam in te gaan. De kostelijke procedure biedt immers nauwelijks zekerheden. Bovendien is de onachtzame wijze waarop Francken met de lijst van een vertrouweling, zonder enige functie bij DVZ, omging moeilijk te begrijpen of te verdedigen, zeker in vergelijking met de grote terughoudendheid waarmee andere aanvragen werden behandeld. Het toont nogmaals aan hoe achteloos Francken met de beginselen van behoorlijk bestuur omging binnen deze materie.

Francken ging bij niet-Christenen uit de regio vaak zeer terughoudend om met zijn discretionaire bevoegdheid.

Door op arbitraire wijze humanitaire visumaanvragen te behandelen en door de beginselen van behoorlijke bestuur op systematische wijze naast zich neer te leggen, heeft Francken de ideale voedingsbodem gecreëerd voor de misdrijven en wantoestanden rond de figuur van Kucam, die via humanitaire visa aan mensensmokkel kon doen. Niemand anders dan Francken draagt dan ook de politieke eindverantwoordelijkheid voor dit schandaal. Gelukkig voor Francken stapte de N-VA vorige maand reeds uit de regering om een punt van geregulariseerde migratie te maken.

Olivier Lanoo volgt een Master of Laws aan de Universiteit Antwerpen en is lid van het European Youth Parliament. Vorig jaar schreef hij in het kader van zijn opleiding aan de KU Leuven een bachelorproef over humanitaire visa.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content