Wordt de Mechelse hoofdinspecteur Bert V.L. terecht beschuldigd van ‘walgelijk racisme’? Onderzoek leert dat zowel burgemeester Bart Somers als de media in deze zaak allicht veel te snel tot conclusies kwamen. ‘Blijkbaar begrijpen jullie niet wat een meme is.’
Het leek en lijkt op het eerste gezicht een heldere zaak. Eind februari vorig jaar: een hoofdinspecteur van het politiekorps Mechelen-Willebroek verspreidt in een besloten WhatsAppgroep een foto van Jinnih Beels, gewezen diversiteitsmanager, vandaag onafhankelijk kandidaat op de Antwerpse SP.A-lijst. De begeleidende tekst lijkt voor weinig interpretatie vatbaar. Dit kan alleen racisme zijn.
Over het incident werd als snel uitvoerig bericht in de pers, dit weekblad niet uitgezonderd. Net als de media besloten burgemeester Somers en zijn korpschef Yves Bogaerts dat het om een zuiver geval van racisme ging. ‘Walgelijk racisme’, zo liet de burgemeester zelfs optekenen. Vrijwel meteen volgde een onderzoek van het parket. Dat wees in de richting van hoofdinspecteur Bert V.L., de ‘dader’ die onmiddellijk op non-actief werd gezet.
De commentaren van korpsleiding en burgemeester waren duidelijk. Hoofdinspecteur Bert V.L. was een ‘rotte appel’, die er evenwel niet in geslaagd was om de rest van de mand te verzieken. Dat korps zou zich immers eensgezind tegen de hoofdinspecteur en diens ‘rauwe racisme’ hebben gekeerd.
In werkelijkheid was er van eensgezindheid in dat korps geen sprake. Al snel na de publieke veroordeling van hun collega werd binnen het korps een petitie gestart. Circa 150 agenten, oftewel een derde van het personeelsbestand van de politiezone, hebben die ondertussen ondertekend. En daar hield het niet op. Toen Bert V.L. begin vorige maand voor de Mechelse correctionele rechtbank moest verschijnen, was hij vergezeld van enkele tientallen agenten die hun collega op die manier wilden steunen.
De steunbetuiging werd her en der geduid als een bewijs van structureel racisme binnen het korps. Dat dit korps met een structureel racismeprobleem kampt, valt niet uit te sluiten. Maar of deze steunbetuigingen er het bewijs voor vormen? ‘Nee’, zegt een agent die de petitie ondertekende. ‘Het zijn vooral uitingen van protest tegen de korpsleiding en de burgemeester. Onze collega is door zijn oversten meteen en openlijk afgeschilderd als een racist. Dat is hij niet, maar hij heeft nooit de kans gekregen om zijn versie van de feiten te geven.’
Had de fotomontage die Bert V.L. samenstelde dan geen overduidelijk racistisch karakter? Een agent die onlangs uit ongenoegen met de volgens hem ‘dictatoriale’ korpsleiding het korps verliet, legt uit waarom dat volgens hem niet het geval is. ‘Om dat in te zien, moet je de context begrijpen. De fotomontage is een reactie op de komst van Jinnih Beels, najaar 2016. Die had bij veel agenten voor wrevel gezorgd. Burgemeester en korpsleiding hebben nooit met ons over haar gesproken. Bovendien gaf de aanstelling van een diversiteitsmanager het signaal dat er een groot probleem was in ons korps. Het versterkte alleen maar het beeld van de Mechelse politie als een bende racisten.’
De samenwerking met Jinnih Beels liep stroef. Beels werd door veel agenten bekeken als een buitenstaander die het korps de les kwam lezen. Op dezelfde manier werd gekeken naar de drie allochtone agenten die haar van Mechelen naar Antwerpen waren gevolgd. ‘Het leek of mevrouw Beels alleen aandacht had voor hen’, zegt een agent. ‘Wij kregen van haar zelfs geen hand.’
De agent wijst ook op een – allicht nog belangrijker – contextueel gegeven. ‘Om die montage goed te begrijpen, moet je weten wat een meme (een foto, cartoon of videofilm met een humoristische strekking die wordt verspreid op internet, nvdr) is. Bij een meme doe je alsof de woorden die op de foto worden geplakt, gezegd zijn door de persoon die op die foto staat. Ga maar na, dat is bij alle memes het geval. Als je met die kennis en de voorgeschiedenis in het achterhoofd naar die montage kijkt, dan begrijp je dat het een verwijzing is naar het ongenoegen dat er bestond over het feit dat wij van haar geen hand kregen. Het meest gewaagde aan deze grap is dat de maker ervan zich afvraagt of mevrouw Beels ons geen hand wou geven omdat wij blanke agenten zijn. U kunt dat een foute grap vinden, maar walgelijk racisme? Ik denk het niet. Ik denk vooral dat de burgemeester, de korpschef en de media niet snappen wat een meme is.’
Bart Somers en korpschef Bogaerts miskennen de feitelijke context om zich als grote racismebestrijders te profileren.
Over de mate waarin Bert V.L. hier over de schreef is gegaan, bestaat geen eensgezindheid. ‘Ik vind dat je zoiets zeker in zijn functie niet doet’, zegt een intimus van de inspecteur. ‘Men had hem op de vingers kunnen tikken. Maar om er meteen het parket op af te sturen en hem openlijk van rauw racisme te beschuldigen, is compleet buiten proportie. Het lijkt of men de context niet wíl begrijpen. Bart Somers, Eddy Bevers (de Willebroekse burgemeester, nvdr) en korpschef Bogaerts miskennen de feitelijke context om zich als grote racismebestrijders te kunnen profileren. Of ze dat ook echt zijn, wil ik in het midden laten, maar het viel wel op dat de burgemeester in een ander recent conflict met een allochtone collega over kinderlijk pestgedrag sprak, en niet over racisme.’
Het conflict waarnaar hier wordt verwezen, gaat over een inspecteur met Turkse roots, die duidelijk niet welkom was binnen de cel radicalisering van het korps. De inspecteur is een van de drie allochtone agenten die samen met Jinnih Beels overstapten van het Antwerpse naar het Mechelse korps. Hij is de enige die vandaag nog in Mechelen werkt. De andere twee zijn uit onvrede al even vertrokken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
