SP.A in Antwerpse coalitie? ‘Voor N-VA valt dit maar moeilijk uit te leggen’

SP.A-lijsttrekker in Antwerpen Jinnih Beels © Belga
Kamiel Vermeylen

N-VA start formele coalitiegesprekken met Open VLD en SP.A. ‘Bij N-VA hebben ze de socialisten nochtans weggezet als de erfvijand bij uitstek’, zegt professor politicologie aan de Vrije Universiteit Brussel Dave Sinardet.

In Antwerpen starten N-VA, SP.A en Open VLD formeel de coalitiegesprekken. Bart De Wever kiest ervoor om de CD&V opzij te schuiven en in zee te gaan met de socialisten. Lijdt de Antwerpse burgemeester geen gezichtsverlies? En waarom wil SP.A toch proberen om haar stempel te drukken op het centrumrechtse beleid? Vijf vragen aan professor politicologie Dave Sinardet, die als Antwerpenaar de lokale politiek op de voet volgt. ‘Voor N-VA valt de samenwerking met SP.A toch niet zo gemakkelijke uit te leggen’, zegt Sinardet.

Wat zit er voor de socialisten in om met de N-VA en de Open VLD aan tafel te gaan zitten? Zullen ze niet overvleugeld worden door rechts beleid?

De Wever probeert dit te verkopen alsof er geen alternatief is, terwijl het iets genuanceerder is dan dat.

Dave Sinardet, professor politicologie

Dave Sinardet: SP.A heeft gemerkt dat het oppositiewerk zowel inhoudelijk als electoraal maar weinig zoden aan de dijk zet. Bovendien blijft SP.A in historische opzicht een machtspartij die mee wil besturen. Na hun verkiezingsnederlaag op 14 oktober redeneert de partij dat het eigenlijk niet veel slechter meer kan. Als ze in de oppositie blijven, wordt ze overvleugeld door Groen.

Door aan de onderhandelingstafel plaats te nemen, en eventueel ook mee te besturen, kan ze zich naar de linkse kiezer proberen profileren als een partij die wél haar verantwoordelijkheid kan opnemen door mee te besturen. Natuurlijk houdt het ook heel wat risico’s in. Gaan ze inhoudelijk wel genoeg kunnen bijbrengen aan een coalitie met N-VA en Open VLD? De indruk dreigt te ontstaan dat ze zich laten overtuigen voor twee schepenen en een bord linzensoep. En zal De Wever zijn toon ten aanzien van de socialisten wel aanpassen nu ze samen in een coalitie zitten? Naar aanloop van de federale verkiezingen valt alvast het tegenovergestelde te verwachten.’

De Wever heeft de afgelopen jaren enorm hard uitgehaald naar de SP.A. Ook de verkiezingscampagne in Antwerpen verliep bijzonder bits. Lijdt hij geen gezichtsverlies door plots wel met zijn aartsvijanden aan tafel te zitten en eventueel een coalitie te vormen?

Sinardet: Voor N-VA valt dit toch niet gemakkelijk uit te leggen. De Wever verkoopt het alsof hij met de krappe centrumrechtse meerderheid geen andere keuze heeft, maar dat is niet helemaal waar. In de Waalse regering besturen MR en CDH ook methetzelfde erg nipt overschot. De Wever zei enkele weken geleden dat moeilijk ook gaat en komt daar nu op terug. Het is wel zo dat sp.a en N-VA voor de Vlaamse regeringsvorming ook al een alliantie sloten.

Maar dat waren heel andere tijden, toen was de N-VA vooral een Vlaams-nationalistische partij. Vanaf 2010 is de partij naar rechts opgeschoven op sociaaleconomisch en cultureel vlak en heeft de ze de SP.A tot haar erfvijand uitgeroepen. Het feit dat De Wever de SP.A uit het Antwerpse stadsbestuur heeft kunnen drijven, riep hij uit tot een belangrijke symbolische mijlpaal. In het licht van die evolutie is het toch moeilijk om het aan de achterban te verkopen dat je diezelfde partij terug aan de macht brengt. Daarom probeert De Wever het te verkopen alsof er geen alternatief is, terwijl het iets genuanceerder is dan dat.

Bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen bleek de rechterflank van N-VA relatief broos. Een aanzienlijk deel van die stemmen ging (terug) naar Vlaams Belang. Wrijft Tom Van Grieken zich niet in de handen naar aanloop van de federale verkiezingen?

Voor Peeters is dat natuurlijk bijzonder pijnlijk. Voor de verkiezingen ambieerde hij het burgemeesterschap, nu blijft er zelfs geen schepenambt meer over.

Sinardet: Op het eerste gezicht is dit inderdaad een geschenk voor het Vlaams Belang en voor Groen. Beide partijen kunnen zich nog meer als het enige echte alternatief positioneren, de ene voor de linkse kiezer, de andere voor de rechtse kiezer. Het Vlaams Belang zal dit aandragen als het bewijs dat N-VA een traditionele machtspartij is geworden als de partij daadwerkelijk in zee gaat met de SP.A.

Voor de CD&V zijn de verkiezingen op een debacle uitgedraaid. In hoeverre is dat een blamage voor CD&V-boegbeeld Kris Peeters? Hij werd door voorzitter Wouter Beke naar Antwerpen gestuurd om de cruciale pion te worden bij de coalitievorming.

Sinardet: De CD&V maakte de afgelopen honderd jaar deel uit van de meerderheid in Antwerpen. Sinds 1921 had je een Rooms-Rode-coalitie tussen de socialisten en de christendemocraten. Wanneer die door het Vlaams Blok in 1994 werd opengebroken, bleef CD&V alsnog in de meerderheid. Als ze effectief in de oppositie belanden is dat vanuit historisch perspectief een erg interessante primeur.

Voor Peeters is dat natuurlijk bijzonder pijnlijk. Voor de verkiezingen ambieerde hij het burgemeesterschap, nu blijft er zelfs geen schepenambt meer over. Ik denk niet dat hij zal zetelen in de gemeenteraad. Het is ook duidelijk dat hij in de partij minder goed ligt dan enkele jaren geleden. Er is best wat kritiek op de manier waarop Peeters de verkiezingscampagne heeft aangepakt, denk maar aan de kandidatuur van Aaron Berger. Europa lijkt voor hem de meest logische uitweg.

Ook Groen belandt naar alle waarschijnlijkheid op de oppositiebanken. Nochtans zei De Wever dat een samenwerking met de groenen zijn voorkeur genoot. Had die toenadering louter strategische redenen?

Sinardet: Groen en N-VA waren de twee de grote winnaars van de verkiezingen in Antwerpen. In die zin had een groengele samenwerking heel wat legitimiteit genoten bij de Antwerpse kiezers. Daarom is het weldegelijk van belang dat je zo’n samenwerking niet bij voorbaat uitsluit, wat hij zo ook aan de Antwerpenaren heeft uitgelegd. Maar ik vraag me toch af of hij het zelf ooit geloofd heeft in een constructieve coalitie tussen beide partijen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content