‘De Zweedse coalitie is een feit,maar al snel dringt een sanering van de openbare financiën zich op’, zegt professor Herman Matthijs (VUB, UGent). ‘Wat zijn de mogelijke invloeden van de excellenties van de nieuwe regering op de staatsbegroting?’, zo gaat Matthijs na wie wat kan bijdragen.
De Zweedse coalitie is een feit, maar wat zijn de mogelijke invloeden van deze excellenties op de staatbegroting ?
Ten eerste is het belangrijk om aan te stippen dat de ‘Svenska Koalition’ zich heeft voorgenomen om pas een begrotingsevenwicht te bereiken in 2018. Een plan waar Europa toch eerst toestemming voor zal moeten geven, aangezien België eigenlijk geacht wordt in 2016 al een evenwicht te kunnen voorleggen.
Daarnaast is het recentste cijfer inzake het begrotingstekort, 3 procent van het bbp, vrij alarmerend. Bovendien moet er gewezen worden op de schuldgraad, die volgens de laatste berekeningen 104 procent van het bbp bedraagt. Een percentage dat wel erg ver van de door de Europese Unie gebruikte grens van 60 procent ligt.
Een sanering van de openbare financiën dringt zich op. En dan rijst de vraag: wie kan wat bijdragen?
MR
Eerste minister Charles Michel heeft natuurlijk een sleutelfunctie als coördinator van de regering, maar op zich is de FOD Kanselarij niet echt de bron om de besparingen te financieren.
Didier Reynders kan met Buitenlandse Zaken een beetje bijdragen tot de gezondmaking van onze overheidsfinanciën. Hij kan een voorbeeld nemen aan de ‘Nordic’-landen en besparen op diplomatie door bijvoorbeeld gezamenlijke Benelux-ambassades op te richten.
De federale culturele instellingen behoren ook tot Reynders’ bevoegdheden, maar die zijn budgettair niet zo belangrijk. Wel weegt Reynders als vicepremier op de beslissingen van de kern. De Brusselse regering zal het dan ook geweten hebben dat Reynders de gelden van Beliris beheert, waar de federale regering in samenwerking met de Brusselse het belang van de Brussel moet uitdragen.
Met Hervé Jamar, minister van Begroting, heeft de MR nog een sleutelpositie in handen als het op de sanering van de staatsfinanciën aankomt. Bovendien is hij ook bevoegd voor de traditionele melkkoe: de Lotto.
Dan is er Daniel Bacquelaine, die als minister van Pensioenen bevoegd is voor de staatspensioenen in de staatsbegroting en de andere pensioenen binnen de sociale zekerheid. De totale kostprijs, anno 2014, is al ruim 40 miljard euro. Daar moet de regering nog veel verduidelijken. Zullen er wel maatregelen genomen worden die een directe impact gaan hebben op de actuele begroting? Veel lijkt pas te zullen werken na 2020.
Willy Borsus, minister van Landbouw, is ook belangrijk omdat hij enige miljarden beheert in het kader van de sociale zekerheid van zelfstandigen. Marie-Christine Marghem, minister van Energie, is niet onmiddellijk het voorwerp van grootschalige besparingen, maar zij dient vooral orde op zaken te stellen in de chaos van de energievoorziening, want ‘black outs’ kunnen de schatkist veel geld kosten.
Ten slotte, de zevende MR-minister: Jacqueline Galant, bevoegd voor Mobiliteit en verantwoordelijk voor de NMBS. Dat is een belangrijk gegeven, omdat ze zo ook verantwoordelijk is voor de meer dan drie miljard jaarlijkse staatssubsidies aan de spoorwegen.
Open-VLD
Vicepremier Alexander De Croo weegt op de kernbeslissingen en is budgettair belangrijk vanwege zijn bevoegdheden Telecommunicatie en Post. Met de verkoop van Bpost en Belgacom kan hij geld in het laatje brengen.
Maar een belangrijkere ministerpost van Open VLD is die van Maggie De Block met Sociale Zaken en Volksgezondheid. Zij beheert de volledige sociale zekerheid die, na aftrek van private pensioenen en de zelfstandigen, ruim 50 miljard euro waard is. De Block zal vaak gecontacteerd worden voor de grootste sanering der openbare financiën van de geschiedenis.
Tot slot kan staatssecretaris Bart Tommelein, bevoegd voor de Bestrijding van de Sociale Fraude, daarmee wel wat geld opleveren, maar veel moet daar niet van worden verwacht.
N-VA
Van Elke Sleurs, staatssecretaris voor de Bestrijding van de Fiscale Fraude, wordt ook verwacht dat ze wat geld binnenhaalt. Toch heeft het verleden ons geleerd, dat we daarbij niet op omvangrijke bedragen moeten rekenen.
Sleurs is ook wel belangrijk omdat ze het federaal wetenschapsbeleid onder haar hoede heeft. Daar zitten nog wat ‘spookbevoegdheden’, een resultaat van de staatshervorming. Ook vormen de ESA-gelden – afkomstig van de European Space Agency – een belangrijke investeringsbron voor de economie.
Staatssecretaris Theo Francken kan een bijdrage leveren door eindelijk werk te maken van de administratieve vereenvoudiging. Want minder ambtenaren is goed en wel, maar dan dient de overheid ook werk te maken van veel minder en vooral duidelijkere regels. Het kan niet de bedoeling zijn dat er minder ambtenaren komen op de fiscale administratie en de regels dezelfde blijven. Of gaan de burgers jaren moeten wachten op hun belastingbrief?
Zo komen we bij de minister van Financiën, Johan Van Overtveldt, die zeker een centrale rol speelt in het begrotingsbeleid. Hij kan ook geld opbrengen door een verkoop van financiële participaties die de staat aanhoudt, zoals Belfius.
Minister Steven Vandeput is met Ambtenarenzaken een cruciale speler in de herstructurering van de overheidsadministratie. Het feit dat er veel ambtenaren op pensioen gaan, zorgt voor een uitgelezen kans. En als minister van Landsverdediging is hij een van de weinige federale investeerders, zeker nu de voor de industrie belangrijke vervanging van de F-16’s eraan komt. Er zal wel meer geld naar dit departement moeten gaan, al was het maar omwille van de internationale toestand, maar een militaire samenwerking in Benelux-verband kan dan weer geld opleveren.
Dan is er nog de vicepremier bij de grootste partij: Jan Jambon. Hij speelt een rol in de kern van de regering en als minister van Binnenlandse Zaken zal hij er vooral op moeten toezien, dat de brandweerhervorming niet tot eenzelfde zware budgettaire factuur leidt als dat bij de politiehervorming het geval was.
CD&V
Vicepremier Kris Peeters is sowieso belangrijk als kernlid, maar met zijn federale bevoegdheid van Werk kan hij het aantal werkenden verhogen. Dat kan de schatkist alleen maar geld opleveren.
Koen Geens, minister van Justitie, beheert een departement dat – hoewel er nog geklaagd wordt over de budgeten – de laatste jaren eigenlijk geld heeft bijgekregen.
Staatssecretaris Pieter De Crem beheert met Buitenlandse Handel niet onmiddellijk een budgettair belangrijk departement. De bevoegdheid zit bovendien grotendeels bij de gewesten. Maar een toenemende export zou de schatkist natuurlijk wel goeddoen.
Eigen voorbeeld
De Zweedse Coalitie zou ook zelf het voorbeeld kunnen geven door de wedden van de regeringsleden te verminderen. Daar wees premier Charles Michel reeds op. Maar ook Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) mag die optie aan zijn huisleden voorleggen en het eveneens bespreken met zijn collega Christine Defraigne (MR) van de Senaat. Zij moet namelijk nog tien halftijdse gecoöpteerden betalen. Gezien de financiële offers die van de bevolking verlangd worden, zou zo’n vermindering bij de regering niet misstaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier