‘Wie dankbaar is, geeft meer’

‘Wat zou het mooi zijn als onze cultuur meer bepaald zou worden door “geven”‘, schrijft Maarten Hertoghs. ‘Belgen zijn eerder occasionele dan regelmatiger gevers.’

‘De Warmste Week’ 2018 is aangebroken. Onder het motto ‘Iedereen zorgt voor iedereen’ bracht de editie van vorig jaar meer dan 10,8 miljoen euro op. Er werden 10.576 acties opgezet voor 1.642 goede doelen. Ook dit jaar is de lijst met acties ellenlang en je kan het zo gek niet bedenken: van een tornooi van een zelf uitgevonden sport als ‘muurke tennis’ onder toeziend oog van Servais Verherstraeten, over de verkoop van ludieke operatiemutsjes tot Rik Verheye die zichzelf verloot om een live versie te brengen van zijn Trollenknots. En dat allemaal voor eveneens de meest uiteenlopende goede doelen. Ik ben nu al benieuwd wat de opbrengst van dit jaar zal zijn. Dat de drie presentatoren elkaar aan het einde van de week uitgelaten en uitgeput in de armen zullen vallen, is een certitude.

Wie dankbaar is, geeft meer.

Moeten we eigenlijk blij zijn met die 10,8 miljoen euro? Bij het European Research Network on Philantropy zijn er cijfers bekend over het ‘geefgedrag’ van Europeanen. Helaas zijn de meest recente cijfers al enkele jaren oud (2013), maar daarin is duidelijk te zien dat België in vergelijking met onze buurlanden ver achterop hinkt . Ik maak me sterk dat we die achterstand in de voorbije jaren nog niet ingehaald hebben; zelfs niet met pieken tijdens de warmste weken van de voorbije jaren. Er is dus een achterstand met onder andere Nederland. Hebt u dat goed gelezen? Denk dus nog maar even na voor je aan de kersttafel een mop vertelt die begint met ‘een Belg, een Hollander en een Fransman’ en die aan het einde de Hollander als de gierigaard afschildert. In realiteit zijn wij de Hollander.

Als je op de website van het ERNOP uitgebreidere informatie over België leest, zie je dat we eerder occasionele dan regelmatige gevers zijn. Dat past helemaal bij ‘De Warmste Week’. Deze week zorgt iedereen voor iedereen. Volgende week, ja, dat zien we dan wel weer. Begrijp me niet verkeerd, ik ben niet tegen ‘De Warmste Week. Ook Living Vlaanderen vzw, waar ik voorzitter van ben, kan als goed doel geselecteerd worden. Dat is geen sluikreclame. Ik wil enkel zeggen dat ik mee ben in het verhaal, maar wat zou ik graag hebben dat het verhaal langer duurt dan een week.

Eind oktober vertelde pedagoog Pedro De Bruyckere in ‘Nieuwe Feiten’ op Radio 1 over een onderzoek rond het thema.‘In Chicago is een boeiend onderzoek gedaan bij tieners’ zegt De Bruyckere. ‘Ze moesten gedurende twee weken een dagboek bijhouden. Eén groep moest gewoon noteren wat ze deden. De andere groep moest opschrijven waarvoor ze elke dag dankbaar zijn. Bijvoorbeeld: “Ik ben blij dat mijn ouders gezond zijn. Of: ik heb vandaag een mooie dag gehad dankzij de leerkracht.’

Dat deden ze heel nauwgezet: 96% van wat die 14 à 15 jarigen hadden opgeschreven, had ook echt met dankbaarheid te maken. Bij de andere groep (die gewoon moest noteren wat ze deden) kwam er maar 17% spontane dankbaarheid naar boven.

Iedereen kreeg ook 10 briefjes van 1 dollar. Ze mochten zelf beslissen hoeveel ze aan het goede doel schonken en bewaarden. De dankbaarheidsgroep gaf meer aan het goede doel dan de gewone groep.

Wie dankbaar is, geeft meer. Wat een eenvoudige conclusie.

Zouden we niet gebaat zijn bij een cultuur van geven? Een cultuur gaat over onze dagdagelijkse keuzes en gewoonten. Hetgeen we denken, doen, zeggen uit vanzelfsprekendheid. Wat zou het mooi zijn als onze cultuur meer bepaald zou worden door ‘geven’. Hetgeen we denken, doen, zeggen wordt bepaald door een houding die de ander tegemoet komt. Zo’n manier van leven gaat regelrecht in tegen het consumptiedenken dat voortdurend zoekt naar nieuwe spullen die ons leven even wat beter lijken te maken, naar kicks of kickjes, naar verwennerijtjes allerhande. We zoeken daar ons geluk en het zijn pleisters die niet bijster lang kleven, om een losse interpretatie van Sint-Franciscus van Bart Peeters te gebruiken.

Voor mij, als gelovige, vindt zo’n cultuur van geven haar oorsprong in dankbaarheid richting God, van wie ik alles gekregen heb. Evenwel, ook als niet-gelovige, zou je op basis van het onderzoek in Chicago kunnen concluderen dat een cultuur van geven vanuit dankbaarheid een nastrevenswaardige manier van leven is. Je komt er je medemens mee tegemoet, maar een neveneffect is dat je er zelf ook beter van wordt. Een en-en-verhaal. Een cultuur van geven is geen verhaal van één week per jaar, maar een doorlopend verhaal dat de kerstdagen overstijgt.

Maarten Hertoghs is predikant en verbonden aan Evangelische Christengemeenten Vlaanderen (ECV).