Geschilderde klimaatverandering

William Turner, De vechtende Temeraire, gesleept naar haar laatste ligplaats om te worden gesloopt (1838). (National Gallery, Londen)

De langdurige warme zomer die we net achter de rug hebben, doet vragen rijzen sinds wanneer er – onbewust- sporen van de klimaatveranderingen werden geregistreerd. Pas de laatste jaren wordt immers doelgericht gezocht naar de oorzaken en de (directe) gevolgen van de klimaatswijzigingen. Constante en betrouwbare gegevens over het weer zijn pas sinds het midden van de 19de eeuw beschikbaar voor Europa en Amerika. In de andere werelddelen nog maar sinds vorige eeuw. Nu blijkt dat de analyse van landschapsschilderijen – vooral met zonsondergangen – ook aanwijzingen oplevert over veranderingen in de atmosfeer. Chemici onderzoeken de invloed van stof en aerosols op de atmosfeer en het klimaat en publiceren daar geregeld over in het vaktijdschrift Atmospheric Chemistry and Physics. Zo werd gekeken naar schilderijen uit perioden van grote vulkaanuitbarstingen die wereldwijde stofverspreidingen tot gevolg hadden. Daarvoor werden 554 schilderijen geanalyseerd op welke kleuren de schilders aan de horizon waarnamen. Vooral het percentage groen/rood blijkt indicatief te zijn. Hoe roder de horizon bij een zonsondergang kleurt, hoe romantischer het lijkt, maar feitelijk is het een indicatie dat er meer vervuiling in de lucht aanwezig is. De laatste 150 jaar blijken die zonsondergangen op doek steeds roder te worden. Naast stof van vulkanen, woestijnen en bosbranden zijn er immers steeds meer aerosols van spuitbussen en andere toepassingen in de atmosfeer terechtgekomen en hun gasmoleculen beinvloeden het kleurenprisma. Een extra detail om in de gaten te houden bij een volgend bezoek aan een museum waar een romantisch landschapsschilderij met zonsondergang te bewonderen valt.

Partner Content