Hoe het verder moet met de brexit, nu het akkoord tussen de Britse regering en de Europese onderhandelaars door het Britse parlement is afgeschoten, is compleet onduidelijk.
Het is nu eerst de uitkomst afwachten van de motie van wantrouwen die Jeremy Corbyn, de leider van oppositiepartij Labour, dinsdagavond indiende, meteen na het wegstemmen van Mays brexitakkoord. Het debat over de motie en de stemming zal vanavond reeds plaatsvinden, rond 19 uur Britse tijd (20 uur Belgische tijd).
De kans dat de regering van premier Theresa May die motie verliest en er nieuwe verkiezingen komen, lijkt echter klein. Verschillende partijgenoten van May, onder wie de notoire brexiteer en een van haar grootste criticasters Boris Johnson, hebben al gezegd dat hij de regering zal steunen en ook de Noord-Ierse DUP gaat dat doen. De mogelijkheid dat na nieuwe verkiezingen Labourleider Corbyn premier wordt, willen ze absoluut vermijden.
May is ook niet van plan om zelf op te stappen. Indien ze de motie van wantrouwen overleeft, wil ze met het hele parlement overleg plegen over de volgende stappen. Maandag moet ze aan het parlement dan een plan B voorleggen. Wat dat kan inhouden, is koffiedik kijken. Op concessies van Europa lijkt ze niet te moeten rekenen.
Verwacht wordt dat het Britse parlement de regie van de brexit nog meer naar zich toe zal trekken, wetende dat May zonder onderhandelingsmarge eigenlijk geen fundamentele wijzigingen meer aan het akkoord kan afdwingen.
Europees brexitonderhandelaar Michel Barnier blijft in de komende weken hard werken voor een ordelijke terugtrekking van de Britten op 29 maart, al is ‘de angst voor het risico op een no deal groter dan ooit.’
Nieuw referendum?
De mogelijkheid van een tweede referendum klinkt steeds luider, maar de meningen daarover zijn verdeeld. In het parlement is daar voorlopig geen meerderheid voor, maar uiteindelijk kan het wel de enige uitweg blijken om een no-deal of harde brexit te vermijden. Verwacht wordt dat Corbyn de organisatie van een tweede referendum zal steunen indien hij May niet uit het zadel kan lichten.
Voor May brengt zo’n referendum echter geen zoden aan de dijk. ‘Er is geen eensgezindheid over de vraag die moet worden gesteld, en al helemaal niet over het antwoord’, klonk het dinsdag nog voor de stemming.
Uitstel?
Een ding is zeker: de tijd begint te dringen want op 29 maart is het zover. Europees parlementslid Guy Verhofstadt (Open VLD), die de brexitwerkgroep van het Europees parlement leidt, wil dat de uiteindelijke datum niet tot na de Europese parlementsverkiezingen wordt uitgesteld, zei hij op Radio 1. Al heeft het Europees parlement daarover in feite niets te zeggen. Het zijn de 27 lidstaten die op expliciete vraag van het Verenigd Koninkrijk unaniem moeten beslissen of de brexitdatum voor een bepaalde tijd kan worden opgeschoven.
De deal kreeg een historische uppercut van 432 stemmen tegen, tegenover slechts 202 voor. Verhofstadt interpreteert die uitslag als een oproep tot een veel hechtere toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU dan wat nu op tafel ligt. ‘Er zijn een honderdtal harde brexiteers bij die tegenstemmen, maar de meeste anderen zijn parlementsleden die eigenlijk een hechtere relatie willen. Dat kan gaan richting een volwaardige douane-unie, of richting de interne markt’, zei hij.
Dat kan toegevoegd worden aan de zogenaamde politieke verklaring over de toekomstige relaties tussen Londen en de EU, vindt Verhofstadt. Aan het 585 pagina’s tellende terugtrekkingsverdrag zelf, wordt niet meer getornd, benadrukte hij. Het zelfde signaal klonk gisteren onder meer bij voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker.
Vraag is natuurlijk tot wat het uitstel zal dienen. Enkele maanden wachten zal in weze niets veranderen aan het akkoord waarover Londen en Brussel al meer dan twee jaar hebben onderhandeld. De tijdsspanne kan weliswaar wel gebruikt worden om een nieuw referendum te organiseren, al is het maar de vraag of dat voor de Europese parlementsverkiezingen kan. Anders dreigt het Verenigd Koninkrijk op 26 mei ook nog eens een nieuwe stembusgang te moeten organiseren.
Geen brexit?
Een mogelijkheid die ook nog niet kan worden uitgesloten, is de annulering van het hele proces. Begin december nog oordeelde het Europees Hof van Justitie dat het Verenigd Koninkrijk unilateraal kan beslissen om het vertrek uit de Europese Unie stop te zetten. De rechters aan het Hof antwoordden dat op de vraag van een aantal Schotse politici.
Het Britse parlement kan naar aanloop van 29 maart een stemming organiseren om Artikel 50 van het Verdrag van Lissabon alsnog te deactiveren. Omdat het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord in het Britse parlement het Verenigd Koninkrijk op de harde manier zal verlaten, zal Westminster dan beslissen over twee erg uiteenlopende pistes: een harde brexit of helemaal geen brexit.
Welke beslissing er vlak voor de einddatum ook uit de bus moge komen, de maatschappelijke beroering lijkt dan compleet.
Voorbereiden
Volgens Open VLD-vicepremier Alexander De Croo is het aan de Britten om duidelijk te maken wat ze wél willen, nu het brexitakkoord tussen de Britse regering en de Europese onderhandelaars in het Britse Lagerhuis is afgeschoten. ‘We zijn de voorbije maanden van de ene verrassing in de andere gevallen. De enige constante is dat de Britten meester zijn in zichzelf in de voet schieten en bijkomende chaos creëren’, zei hij op Radio 1.
‘Men is tegen de brexitdeal, tegen een nieuw referendum, tegen een harde brexit, men wil geen lid van de EU zijn, maar wat wil men dan wel? De tijd begint te dringen, 29 maart is niet veraf.’
De Croo, ook minister van Financiën, zit over een dik uur samen met vertegenwoordigers van douane en het bedrijfsleven om een potentiële brexit zonder akkoord beter voor te bereiden. ‘Ik wil vanuit mijn bevoegdheid alles in het werk stellen om de Belgische bedrijven bij te staan. Leuk is het niet, maar we kunnen wel alles doen om het zo vlot mogelijk te laten verlopen’, maakt de minister zich sterk.
Minister van Economie en Werk Kris Peeters (CD&V) kondigt op Twitter aan dat de Brexit High Level Group onder leiding van graaf Paul Buysse volgende week dinsdag samenkomt. Tegen dan zou er duidelijkheid moeten zijn over welke richting premier May uit wil, zegt hij. ‘We zullen met High Level Group overleggen hoe we de Belgische economie en tewerkstelling veilig kunnen stellen in de nieuwe situatie.’
De belangrijkste ministers van de federale regering komen om 10 uur bijeen over de brexit. Na afloop volgt een persconferentie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier